آزمایش دانه بندی خاک
آزمایش دانه بندی از جمله اصلی ترین آزمایش های مکانیک خاک است.
اساس آزمایش دانه بندی، رده بندی انواع خاک ها بر اساس اندازه دانه ها و نیز رفتار خمیری آن هاست.
دانه بندی خاک ها به دو روش کلی دانه بندی با الک و یا آزمایش هیدرومتری صورت می گیرد.
در این نوشتار کوتاه تصمیم داریم روش اول، آزمایش دانه بندی با الک را شرح دهیم.
دانه بندی خاک
خاک ها مخلوطی از ذرات هستند که اندازه های مختلفی دارند.
اندازه گیری اندازه تک تک ذرات امکان پذیر نیست.
چون تعداد آنها بی نهایت زیاد است.
لذا با استفاده از الک ها، تعدادی بازه اندازه تعیین می شود.
با استفاده از وزن باقیمانده روی هر الک، می توان فهمید چه میزان از خاک در آن بازه قرار دارد.
مقدار خاک باقی مانده روی هر الک نشان دهنده یک محدوده از اندازه دانه هاست که اندازه آن دانه ها از قطر سوراخ روی الک بزرگ تر است.
جدول دانه بندی خاک
در یک نگاه کلی خاک ها را بر اساس اندازه آنها بدین گونه می توان تقسیم بندی کرد:
| انواع خاک | قطر دانه ها بر حسب میلی متر |
| شن | بیشتر از ۴٫۷۵ |
| ماسه درشت | بین ۲ تا ۴٫۷۵ |
| ماسه متوسط | بین ۰٫۴۲۵ تا ۲ |
| ماسه ریز | بین ۰٫۰۷۵ تا ۰٫۴۲۵ |
| لای یا رس | ریزتر از ۰٫۰۷۵ |
بعد از انجام دانه بندی متوجه می شویم که بیشتر اندازه های دانه ها، از چه نوعی است.
به عنوان مثال اگر اکثر ذرات خاک، اندازه ای کمتر از ۰٫۰۷۵ میلی متر داشته باشند، مطابق جدول بالا، احتمالا آن خاک، رس است.
به این فرآیند دانه بندی کردن خاک می گویند.
فیلم آزمایش دانه بندی
در این انیمیشن کوتاه، خلاصه ای از مفهوم آزمایش دانه بندی و دلیل انجام این تست آزمایشگاهی بیان خواهد شد.
با دیدن این فیلم، دید خوبی نسبت به مفهوم دانه بندی خاک پیدا خواهید کرد.
کاربردهای آزمایش دانه بندی
تست دانه بندی خاک، از جمله پرکاربردترین آزمایش های ژئوتکنیکی است.
از این آزمایش در ساخت جاده، ساخت فرودگاه، طراحی سد و… استفاده می شود.
با انجام دانه بندی، اطلاعات مفیدی از خاک می توان به دست آورد و بازه تقریبا درستی از پارامترهای طراحی خاک ها را تخمین زد.
از مهمترین پارامترهایی که با داشتن دانه بندی قابل تخمین است می توان به نفوذپذیری خاک، خاصیت مویینگی و حساسیت خاک اشاره کرد.
به طور خلاصه مهمترین کاربردهای آزمایش دانه بندی عبارتند از:
- طبقه بندی و نامگذاری خاک ها بر اساس استانداردها و آیین نامه های بین المللی
- طراحی اجزای مختلف سدهای خاکی مثل طراحی هسته، فیلتر و …
- ارائه طرح اختلاط بتن
- تشخیص خطرناک بودن خاک در برابر ریسک های ژئوتکنیکی مثل روانگرایی، رگاب و…
- تخمین پارامترهای ژئوتکنیکی خاک مثل نفوذپذیری، مقاومت برشی و …
- تعیین منبع قرضه مناسب جهت خاکریزی
وسایل مورد نیاز جهت ازمایش دانه بندی
- ترازو با دقت ۰٫۱ گرم
- سری الک های استاندارد
- چکش لاستیکی
- فرچه یا مسواک برای تمیز کردن الک ها
- آون یا گرمخانه
- دسیکاتور
- هاون
- آب فشان
برخی از این تجهیزات به صورت دست دوم در وبسایت نیازمندیهای بازار خاک به فروش می رسد.
در صورت تمایل به خرید، می توانید به آگهی های منتشر شده در آن سایت مراجعه کنید.
انواع الک دانه بندی خاک
استانداردها و آیین نامه های مختلف، الک های متفاوتی را به عنوان الک استاندارد معرفی کرده اند.
اما اصلی ترین آنها مربوط استاندارد ASTM است که در جدول زیر خلاصه گردیده است.
| نام الک | قطر سوراخ |
| الک ۳ اینچ | ۷۵ میلی متر |
| الک ۱٫۵ اینچ | ۳۷٫۵ میلی متر |
| الک ۰٫۷۵ (سه چهارم) اینچ | ۱۹ میلی متر |
| الک ۰٫۳۷۵ (سه هشتم) اینچ | ۹٫۵ میلی متر |
| الک شماره ۴ | ۴٫۷۵ میلی متر |
| الک شماره ۸ | ۲٫۳۶ میلی متر |
| الک شماره ۱۶ | ۱٫۱۸ میلی متر |
| الک شماره ۳۰ | ۶۰۰ میکرومتر |
| الک شماره ۵۰ | ۳۰۰ میکرومتر |
| الک شماره ۱۰۰ | ۱۵۰ میکرومتر |
| الک شماره ۲۰۰ | ۷۵ میکرومتر |
آموزش گام به گام آزمایش دانه بندی
دانه بندی به طور کلی به دو شیوه انجام می شود.
روش تر و روش خشک.
آزمایش دانه بندی به روش خشک، عمدتا برای خاک های درشت دانه مناسب تر است.
چرا که ذرات درشت دانه از یکدیگر منفصل هستند و به راحتی می توانند از سوراخ های الک عبور نمایند.
این روش گاهی همراه با خطاست.
چرا که گاهی ذرات به دلیل داشتن چسبندگی به یکدیگر می چسبند و به اشتباه تشکیل ذره ای بزرگتر می دهند.
تجربه نشان داده که دانه بندی به روش خشک ساده تر و کم دردسر تر از تست دانه بندی به روش تر است.
اما اگر قصد انجام آزمایشی با دقت بالا را داشته باشید به شما توصیه می کنیم این تست آزمایشگاهی را به روش تر انجام دهید.
نتایج حاصل از دانه بندی به روش تر، عمدتا نتایج بهتر و دقیق تری می دهد.
چرا که با شستشو دادن خاک ها، چسبندگی بین ذرات تا حدود زیادی از بین می رود و امکان چسبیدن ذرات به هم و تشکیل دانه هایی بزرگ تر از اندازه واقعی، تقریبا غیرممکن است.
می توان اطمینان داشت در روش تر، ذرات با اندازه های واقعی خود در آزمایش دانه بندی شرکت می کنند.
این روش بسیار سخت تر و زمان بر تر از روش خشک است.
این روش برای دانه بندی خاک های ریزدانه مناسب تر است.
در ادامه به تشریح هر کدام از این دو روش پرداخته می شود.
۱- نحوه انجام دانه بندی به روش خشک
گام اول : انتخاب خاک مناسب
در ابتدا لازم است مقداری خاک برای آزمایش دانه بندی انتخاب کنید.
مقدار خاک انتخابی باید به قدری باشد که نماینده خاک محل باشد.
اگر کلوخه ای را در بین خاک ها دیدید، آنرا با دست یا هر وسیله دیگری خرد کنید.
گام دوم: خشک کردن خاک
در گام دوم لازم است خاک انتخاب شده را داخل آون یا گرمخانه قرار دهید.
خاک را به مدت ۲۴ ساعت و در دمای ۱۱۰ درجه سانتی گراد داخل آون قرار دهید تا مطمئن شوید کاملا خشک شده است.
گام سوم : چیدن الک ها
الک ها را به صورت مرتب از سوراخ بزرگ به سوراخ کوچک روی هم بچینید.
این الک ها به صورت نر و مادگی داخل یکدیگر فرو می روند و همانند ستونی در می آیند.
الک ها باید به ترتیب چیده شده باشند.
به طوری که الک های با سوراخ گشادتر در بالا و الک هایی با سوراخ ریز پایینتر قرار بگیرند.
گام چهارم: لرزاندن الک ها
حال نمونه خاک انتخاب شده را روی بالاترین الک بریزید.
هم اکنون لازم است مجموعه الک ها را روی دستگاه لرزاننده قرار دهید تا خاک ها به لرزه درآیند و به الک های پایین منتقل شوند.
زمان لرزش بستگی به مقدار خاکی دارد که داخل الک ها ریخته ایم.
طبیعی است که هر چقدر خاک درون الک ها بیشتر باشد، لازم است دستگاه شیکر، زمان بیشتری روشن باشد.
آیین نامه ها توصیه کرده اند حداقل زمان لرزش تا زمانی باشد که هیچگونه خاکی از الک شماره ۲۰۰ عبور نکند.
روال چنین است که مجموعه الک و خاک، به مدت ده دقیقه بر روی لرزاننده الک قرار می گیرد.
گام پنجم: وزن کردن الک ها
بعد از پایان فرآیند لرزش، الک ها را از داخل جعبه شیکر خارج نموده و وزن باقیمانده روی هر الک را یادداشت نمایید.
مجموع مقادیر باقیمانده روی هر الک نباید تفاوت چشمگیری با وزن خاک انتخاب شده در ابتدای آزمایش داشته باشد.
گام ششم: ترسیم نمودار دانه بندی
پس از وزن کردن خاک باقیمانده روی هر الک، درصد عبوری هر الک را محاسبه کنید.
سپس با استفاده از یکی از روش های طبقه بندی خاک ، نوع خاک را مشخص نمایید.
۲- نحوه انجام دانه بندی به روش تر
برای خاک های چسبنده بهتر است از روش دانه بندی تر استفاده شود.
در روش تر باید کلوخه ها به طور کامل از بین بروند.
گام اول : انتخاب خاک مناسب
در ابتدا لازم است مقداری خاک برای آزمایش دانه بندی انتخاب کنید.
مقدار خاک انتخابی باید به قدری باشد که نماینده خاک محل باشد.
گام دوم: چیدن الک ها
الک ها را به صورت مرتب روی هم بچینید.
این الک ها به صورت نر و مادگی داخل یکدیگر فرو می روند و همانند ستونی در می آیند.
الک ها باید به ترتیب چیده شده باشند.
به طوری که الک های با سوراخ گشادتر در بالا و الک هایی با سوراخ ریز پایینتر قرار بگیرند.
گام سوم : شستشو الک ها
در این بخش لازم است آب را از الک بالاتر روی مجموعه الک ها بریزیم.
اینقدر این کار را ادامه می دهیم تا آب خروجی از پایین ترین الک کاملا زلال و شفاف شود.
گام چهارم: خشک کردن الک ها
در این گام لازم است کل مجموعه الک ها و خاک های درون آن را در داخل آون یا گرمخانه قرار دهیم تا خشک شود.
دمای آون ۱۱۰ درجه و مدت زمان قرارگیری خاک و الک در داخل آن ۲۴ ساعت می باشد.
گام پنجم: وزن کردن الک ها
بعد از پایان فرآیند شستشو و خشک کردن، الک ها را از داخل جعبه شیکر خارج نموده و وزن باقیمانده روی هر الک را یادداشت می کنیم.
مجموع مقادیر باقیمانده روی هر الک نباید تفاوت چشمگیری با وزن خاک انتخاب شده در ابتدای آزمایش داشته باشد.
گام ششم: ترسیم نمودار دانه بندی
پس از وزن کردن خاک باقیمانده روی هر الک، درصد عبوری هر الک را محاسبه کنید.
سپس با استفاده از یکی از روش های طبقه بندی خاک، مثل روش طبقه بندی یونیفاید نوع خاک را مشخص نمایید.
چه مقدار خاک برای انجام آزمایش کافی است؟
نمونه خاکی که برای انجام آزمایش دانه بندی انتخاب می گردد، باید نماینده خوبی از خاک محل باشد.
پس در زمینی که تنوع سنگدانه های آن زیاد است و بزرگترین دانه آن ۵۰۰ گرم است، اگر ۳۰۰ گرم خاک انتخاب کنیم، نتیجه آزمایش نادرست خواهد بود.
مراجع معتبر ژئوتکنیکی حداقل مقدار خاک برای انجام آزمایش را به شرح جدول زیر پیشنهاد کرده اند:
| بزرگترین قطر دانه ها (میلی متر) | حداقل وزن نمونه خاک |
| ۹٫۵ | ۰٫۵ کیلوگرم |
| ۱۹ | ۱ کیلوگرم |
| ۲۵٫۴ | ۲ کیلوگرم |
| ۳۸٫۱ | ۳ کیلوگرم |
| ۵۰٫۸ | ۴ کیلوگرم |
| ۷۶٫۲ | ۵ کیلوگرم |
روش های نمونه گیری
نمونه ای که برای انجام تست دانه بندی خاک استفاده می کنید، باید نماینده ای از خاک محل باشد.
بدین معنی که اگر خاک شما مخلوطی از شن و رس است، نمی توانید فقط بخش کوچکی از آن که شامل رس است را جدا کنید.
در حالی که بخش درشت دانه آن دست نخورده باقی بماند.
روش هایی هم وجود دارد که فرآیند نمونه گیری را راحت تر می نماید.
در این بخش دو مورد از آنها را بیان می کنیم:
-
جداکننده مکانیکی یا مقسم
تقسیم کننده مکانیکی، وسیله ای است که با شیارهایی که دارد، می تواند خاک را به بخش های مختلفی تقسیم نماید.
این دستگاه دارای ۲۰ شیار است.
هشت شیار برای خاک های درشت دانه.
دوازده شیار برای خاک های ریزدانه.
این شیارها باید ضوابط خاصی داشته باشند.
حداقل پهنای آنها باید ۵۰ درصد بزرگتر از درشت ترین قطر دانه ها در مصالح باشد.
این روش زمانی استفاده می شود که خاک خشک باشد.
-
چهار قسمت نمودن
در این روش خاک را به صورت کامل با یکدیگر مخلوط نمایید تا تمام ذرات خاک دارای درصد رطوبت یکسان شوند.
در این مخلوط شدن سعی نمایید توزیع ذرات خاک از نظر اندازه متعادل شود.
کل خاک را روی سطح صاف به صورت مخروطی شکل و تپه ای قرار دهید.
با فشردن نوک مخروط، خاک را صاف و مسطح نمایید.
با ابزاری خاک را به چهار قسمت مساوی تقسیم نمایید.
دو قسمتی که به صورت قطری روبروی یکدیگر هستند را جهت انجام آزمایش انتخاب نمایید.
گزارش کار آزمایش دانه بندی خاک
گزارش کار آزمایش دانه بندی شن و ماسه و همچنین گزارش کار مربوط به خاک های ریزدانه رسی، از جمله الزامات درس آزمایشگاه خاک در دوره لیسانس است.
در این بخش یک نمونه گزارش کار برای تست دانه بندی برای شما آماده کرده ایم.
از طریق لینک زیر می توانید آنرا دانلود نمایید.
اموزش رسم منحنی دانه بندی خاک
رسم نمودار دانه بندی بسیار ساده و راحت است.
ذر این قسمت روش گام به گام ترسیم نمودار دانه بندی را آموزش می دهیم.
- مطابق توضیحات بخش های قبل، تست دانه بندی را به صورت کامل انجام دهید.
- درصد عبوری از هر الک و اندازه هر الک را به صورت جداگانه یادداشت کنید.
- مقادیر یادداشت شده را در یک نمودار نیمه لگاریتمی مثل نمودار شکل زیر رسم کنید.
- نقاط رسم شده را به هم وصل کنید تا نمودار دانه بندی به دست بیاید.
نمودار دانه بندی خاک
در نمودار بالا، محور افقی اندازه ذرات یا همان سایز الک است.
محور عمودی نیز درصد عبوری از هر الک می باشد.
درصد عبوری از هر الک از طریق تقسیم وزن خاک باقیمانده روی هر الک به وزن کل به دست می آید.
به عنوان مثال برای آنالیز دانه های روی الک شماره ۱۰، درصد عبوری از روی این الک را با تقسیم وزن عبور کرده از الک شماره ۱۰ بر وزن کل نمونه ریخته شده روی الک شماره ۱۰ بدست آورده و ضربدر ۱۰۰ می نماییم.
برای مابقی الک ها نیز فرآیند مشابهی انجام دهید.
دقت کنید که نمودار بالا یک نمودار نیمه لگاریتمی است.
ترسیم دستی این قبیل منحنی ها بسیار سخت و دشوار است.
لذا امروزه برای ترسیم منحنی های دانه بندی، از نرم افزارهای آزمایش خاک استفاده می شود.
باید به این نکات دقت شود که:
- با توجه به محدودیت های موجود در تعداد الک ها، منحنی دانه بندی صرفا تقریبی از خصوصیات فیزیکی خاک ارائه می کند و کاملا دقیق نیست.
- منحنی دانه بندی در خاک های ماسه ای و سیلتی، دقیق تر و قابل اعتماد تر از خاک های شنی و رسی است.
تفسیر نمودار دانه بندی خاک
- هر چقدر شیب منحنی دانه بندی کمتر باشد، تغییرات اندازه دانه های خاک نیز کمتر است.
- به میزانی که شیب منحنی بیشتر باشد، دانه های خاک یکنواخت تر هستند.
- هر چه منحنی دانه بندی به سمت راست حرکت کند، خاک درشت دانه تر است.
- نمودارهایی که بیشتر سمت چپ هستند، ریزدانه تر می باشند.
- اگر بخشی از نمودار دانه بندی افقی باشد، یعنی آن اندازه ها را اصلا ندارد.
به این خاک ها میان تهی می گویند.
این خاک بد دانه بندی شده است. - در صورتیکه بخشی از منحنی دانه بندی عمدذی باشد، یعنی درصد قابل توجهی از خاک از یک اندازه به خصوص است.
این خاک ها تنوعی در دانه بندی ندارد.
این چنین خاک هایی بد دانه بندی شده هستند. - اگر منحنی دانه بندی با شیب یکنواخت بوده و بخش افقی یا عمودی نداشته باشد، می گوییم خاک خوب دانه بندی شده است.
- در صورتیکه نمودار دانه بندی پله ای باشد، آن خاک به صورت مصنوعی ساخته شده است.
در طبیعت چنین خاکی وجود ندارد.
خاک های مصنوعی حالت خاصی از خاک های میان تهی هستند.
نکات مهم در مورد تست دانه بندی
در صورتی که در حال انجام آزمایش دانه بندی خاک هستید، لازم است به نکات زیر توجه داشته باشید:
- آزمایش دانه بندی اطلاعات مفیدی در خصوص ویژگی های فیزیکی خاک ها ارائه می کند.
اما هیچگونه اطلاعاتی در خصوص شکل دانه ها مثل تیزگوشه گی یا گردگوشه گی ارائه نمی کند. - دانه بندی خاک یک نقطه نمی تواند معرف دانه بندی کل خاک های آن منطقه باشد.
- تست دانه بندی خاک در یک عمق به خصوص می تواند با دانه بندی خاک در اعماق مختلف متفاوت باشد.
- آزمایش دانه بندی با استفاده از الک، برای خاک های درشت تر از الک ۴ دقت خوبی دارد.
اما هر چه ذرات خاک ها ریزتر می شوند، دقت تست نیز کاهش می یابد.
علت آن هم ساختار ورقه ای یا پولکی شکل ذرات ریزدانه است. - در حین انجام این آزمایش، بخشی از خاک به صورت گرد و غبار در هوا پخش می شوند.
مقدار کم این گرد و غبار طبیعی است.
اما در هر صورت نباید بیش از دو درصد وزن کل خاک اولیه باشد. - بهتر است دستگاه شیکر یا لرزاننده، به جای لرزش افقی، لرزش قائم به نمونه خاک اعمال نماید.
- در حین انتقال نمونه های خاک از محل حفاری گمانه تا آزمایشگاه، باید از کیسه های پلاستیکی مخصوصی استفاده شود، تا ذرات ریزدانه از آن خارج نشوند.
- در صورتیکه که قصد دارید همراه این آزمایش، تست درصد رطوبت خاک را نیز انجام دهید، لازم است نمونه های خاک در کیسه های پلاستیکی کیپ زیپ حمل شوند تا رطوبت آنها در حین انتقال به آزمایشگاه از بین نرود.
در خصوص ازمایش دانه بندی خاک سوالی دارید؟
تست دانه بندی درست نیاز به تمرین و ممارست زیاد دارد.
در صورتی که در مورد تست دانه بندی سوالی دارید و یا با خواندن مطالب بالا ابهامی در ذهنتان ایجاد شده است، می توانید در بخش دیدگاه ها در زیر همین نوشتار آن را مطرح فرمایید.
کارشناسان ما پس از چند دقیقه پاسخگو خواهند بود.
سلام فرمودید که جابجایی ذرات در آزمایش دانه بندی خاک مشکل محسوب نمیشه، در چه آزمایشی جابجایی ذرات در حین حمل نمونه ها به آزمایشگاه ممکنه ایراد داشته باشه؟ و راهکار برای از بین این ایراد چیه؟
در جواب سوال شما میشه صد ها کتاب مفصل و قطور نوشت. هزاران آزمایش هست که جابجایی ذرات نتایج آزمایش را تغییر می دهد. هزاران روش هم برای برطرف کردن این مشکل وجود دارد. طبیعتا امکان پاسخگویی به همچین سوال کلی و گسترده ای در قالب یک کامنت میسر نیست. به کتب مرجع ژئوتکنیکی مراجعه بفرمایید.
سلام وقت بخیر برای کاهش میزان بهم خوردگی توزیع دانه ها بعد از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه و قبل از آزمایش دانه بندی چه راهکاری ارائه میشه؟
سلام. میزان به هم خوردگی نمونه در نتیجه نهایی حاصل از آزمایش دانه بندی تاثیری ندارد. اما اگر باز هم تاکید دارید که توزیع دانه بندی بهم نخورد، می توانید از روش فریز کردن استفاده کنید.
برای کنترل رطوبت نمونه های اخذ شده در حین انتقال به آزمایشگاه، چه راهکاری پیشنهاد میشه؟
استفاده از نایلون های کیپ زیپ دو لایه
چرا باید درصد ریزدانه موجود در ماسه بتن مصرفی رو کاهش داد؟
نمیدانم. این سوال را باید از آزمایشگاه های بتن بپرسید. ما آزمایشگاه خاک هستیم.
سلام اگر توی آزمایش دانه بندی، D10 یک خاک ۴ درصد باشه، برای طبقه بندی این خاک نیاز به آزمایش هیدرومتری داریم؟ اگر نه چرا؟
سلام. D10 نمی تواند بر حسب درصد باشد. D10 بر حسب یکی از واحدهای طولی بیان می شود، مثلا میلی متر، دسی متر
لطفا سوال خود را به درستی مطرح نمایید.
سلام برای از بین بردن مشکل جابجایی ذرات حین حمل نمونه ها به آزمایشگاه استاندارد چه راهکاری پیشنهاد میده؟
سلام. جابجایی ذرات در آزمایش دانه بندی خاک، مشکل محسوب نمی شود دوست عزیز.
چه ذرات را جابجا بکنیم، چه نکنیم، آخر سر داخل شیکر الک قرار می گیرند و تمام ذراتشان جابجا خواهد شود.
سلام،برای خاک های طبیعی که بعد از خشک کردن خاک کلوخ های گِلی که وجود دارن باعث خطا در آزمایش دانه بندی میشه برای این کلوخ ها چه راه کاری وجود داره ؟
سلام. باید از آزمایش دانه بندی به روش تر استفاده نمایید.
سلام وقت بخیر
برای اینکه بفهمیم کی باید از الک کردن دست بکشیم و چه معیاری وجود داره برای این موضوع؟
فکر میکنم باید وزن خاک روی الک رو قبل و بعد از اینکه به لرزه دربیاریم اندازه بگیریم و میزانش رو نسبت به هم بر اساس درصد بیان کنیم میشه راهنمایی کنید که استاندار این درصد چه عددی است؟
سلام. چیزی که شما فکر می کنید درست نیست. کلا چطور می خواهید وزن خاک داخل الک در حال لرزیدن را محاسبه کنید؟ و بعد میزان آنرا بر حسب درصد بیان کنید؟
طبق استاندارد باید به مدت ده دقیقه مجموعه الک ها را بلرزانید.
سلام حداکثر قطر دانه های سنگی باید چقدر باشه کهتست معتبر باشه یعنی اگر قطر بزرگترین دانه ۳۰۰ میلی متر هم باشه ( حدود ۱۰ درصد مصالح) باز هم میشه تست زد و معتبره نتایج؟ یا بدون اون ۱۰-۱۵ درصد تست بزنیم
ممنون
سلام. آزمایش دانه بندی را می توانید با هر اندازه دانه ای انجام دهید. منتها باید دقت کنید که اولا الک اندازه دانه خودتان در مجموعه الک ها وجود داشته باشد. ثانیا وزن خاک انتخاب شده جهت آزمایش، با حداکثر اندازه دانه ها متناسب باشد.
همواره باید رابطه ۲۰۰D
برای بخشی از نمونه که خاک دستی هست، انجام آزمایش لازمه؟ یا فقط اعلام این موضوع که دستی هست کافیه؟ ممنون
خیر، انجام آزمایش بر روی خاک دستی بی معنی است و لزومی به انجام تست در اعماقی که خاک دستی است وجود ندارد. در گزارش خاک صرفا اعلام کنید خاک دستی
سلام. معمولا Cc و Cu در خاک رس چند هست؟
سلام. در خاک های مختلف و با توجه به انحنای نمودار دانه بندی متفاوت است و مقدار ثابتی برای خاک های مختلف ندارد.
سلام در یک منحنی دانه بندی مقدار
Passing #200=37%
Sand=45%
Gravel=18%
با این اطلاعات میشه مقدار خاک و سنگ موجود رو متوجه شد؟
سلام. از نظر آیین نامه ها و استانداردهای مختلف، تعریف خاک و سنگ متفاوت است. مثلا در طبقه بندی خاک به روش یونیفاید، تمام آنچه که شما گفتید خاک محسوب میشود و در آن سنگی وجود ندارد.
با چه ازمایش یا روشی میشه سنگی بودن نوع زمین یا دج بودن اونرو مشخص کرد؟
با انجام آزمایش های ژئوفیزیکی مثل آزمایش MASW
در نتایج حاصل از دانه بندی، GW با GW_GM چه تفاوتی دارد؟
سلام. مهمترین تفاوت این است که در خاک GW-GM مقدار سیلت بیشتری نسبت به خاک GW وجود دارد.
با سلام
با توجه به موجود بودن الک های با فریم ۸ و ۱۲ اینچ، ایا اولویتی در انتخاب این دو مدل الک در دانه بندی خاک وجود دارد؟ به عنوان مثال ایا استفاده از الک های ۱۲ اینچی بواسطه قطر بزرگتر فریم، باعث افزایش دقت در دانه بندی خاک خواهد شد؟ بطور کلی ایا این دو نوع الک مزیتی نسبت به هم دارند؟
با تشکر
سلام. بزرگ یا کوچک بودن قطر الک، تاثیری در دقت آزمایش ندارد. از هر کدام که دوست داشتید می توانید استفاده کنید.
سلام وقت بخیر
تو آزمون دانه‌بندی پسینگ الک‌های ۲.۳۶ و ۱.۱۸ و ۰.۶ خارج از رده‌بندی میافته ممکنه لطفا راهنمایی بفرمائید که باید چکار کنم؟
سلام. یعنی چی خارج از رده بندی؟ لطفا بیشتر توضیح دهید
با درود
جدول حداقل جرم نمونه خاک برای آزمایش از کدام آیین نامه است؟؟
چون در استاندارد ASTM C136 اعداد دیگری برای حداقل نمونه آزمایش آمده است.
منبع جدول فوق، کتاب آزمایشگاه مکانیک خاک، نوشته دکتر محمدعلی اسکروچی، انتشارات دانشگاه صنعتی شریف
سلام وقت بخیر
من شمالم و تو خاک کلی صدف و چوب وذغال وچیزای دیگه وجود داره
برای کوبش خاک واس آماده سازی الک این صدفارو باید چیکار کنم؟اگر چوب و ذغال و… بود چطور؟باید کوبیده بشن یا دور ریخته بشن یا جدا بشن و تو سایز خودشون وزن بشن؟
سلام. این مواردی که شما گفتید مربوط میشه به خاک دستی. این چیزهایی که گفتید، تو جند متر اول دیده میشه و در اعماق پایینتر نیست. خاک دستی نیاز به آزمایش کردن نداره. پس اگر صدف و ذغال و … دیدید اصلا نیاز به آزمایش اون خاک نیست. صرفا لازم هست داخل لاگ گمانه و داخل متن گزارش مکانیک خاک بنویسید که تا چه عمقی خاک دستی مشاهده کردید.
تو بابلسر که شهر لب دریاس تا عمقهای پایین تر هم صدف وجود داره.گاهی حتی تا ۲۰ متری .یعنی همه دستی محسوب میشن؟
معمولا چنین نیست و صدف تو عمق بیست متری وجود ندارد. لطفا به نحوه نمونه گیری و صحت عملکرد حفارهای خود دقت بیشتری صرف نمایید.
سلام استاد
در شیت های متداول دانه بندی ۳ گام (۳ قسمت) با توجه به اندازه الک ها و وزن نمونه انتخاب شده ترسیم شده است دلیل این رو میفرمائید
سلام. من از کجا بدانم شما به چه شیتی میگویید شیت متداول دانه بندی؟
ممکن است چیزی که از نظر شما متداول باشد، از دید بنده یا شخص دیگر، متداول نباشد.
اصلا شیت دانه بندی سه گام چی هست؟ من تا بحال در هیچ مرجع رسمی اعم از کتاب و مقاله، همچین اصطلاحی ندیده ام.
سلام و وقت بخیر ممنون از مطلب مفیدتون
اگه نمونه خاک بیشتر از تایم استاندارد در شیکر قرار بگیره و سنگدانه ها دچار ساییدگی بشن، نمودار به صورت پله ای میشه؟
سلام. در چنین حالتی مقدار درشت دانه کمتر شده و به همان نسبت درصد ریزدانه خاک افزایش پیدا می کند. در این شرایط نمودار دانه بندی خاک اندکی به سمت بالا حرکت می کند.
سلام وقت بخیر. ببخشید نمونه لازم جهت آزمایش هیدرومتری ۵۰ گرم خروجی از الک ۱۰ هست؟ و اینکه نمونه باید از روش تر جداسازی شود؟ اگر روش تر هست، چه راهی پیشنهاد میدید برای جمع آوری نمونه شسته شده خروجی از الک؟ با تشکر
این سوال خود را در بخش دیدگاه های مقاله آزمایش هیدرومتری بپرسید.
سلام در دانه بندی خاک های درشت دانه که همراه با نمونه کر سنگ هستند آیا تکه های نمونه کر را با بقیه خاک باید جزء دانه بندی قرار داد یا اینکه تکه های نمونه کر رل جدا کرده و بقیه خاک را دانه بندی کنیم ممنون از راهنمایی شما
سلام. از نمونه خاکتون چیزی رو نباید جدا کنید و تمام خاک رو مورد آزمایش قرار بدید.
سلام خسته نباشید
میخواستم. دانه بندی یاد بگیری برنامه سو نصب کردی آزمایش هم انجام دادم ولی
هرکاری میکنم نمیشه نمودار تشکیل نمیشه
ممنون میشم اگر کمک کنید 💗
سلام. برای رسم نمودار دانه بندی باید از نرم افزارهای مخصوص آزمایش خاک استفاده کنید.
سلام یه سوال داشتم در دانه بندی خاک ها نمونه کر سنگ جزء دانه بندی به حساب میاد یا نه ؟
سلام. به حساب میاد
با سلام در یک گمانه ۳۰ متری هر چند متر باید این دانه بندی را انجام بدهیم ؟
سلام. حداقل هر سه متر یکبار
وقت بخیر. در رسم منحنی های چندین نمونه خاک در یک منحنی، منحنی حد مینیمم و ماکزیمم خاک ها به چه صورت محاسبه و رسم می شود؟
وقت شما هم بخیر. اصطلاحی تحت عنوان حد مینیمم و ماکزیمم در خاک ها نداریم. لطفا سوال خود را طوری بپرسید که ما هم متوجه بشیم یا توضیحات بیشتری در خصوص سوال خود مطرح کنید.
با سلام
من میخواهم حساسیت پذیری به فرسایش را برای نمونه هام با استفاده از الک خشک انجام بدم
خیلی سرچ کردم نتونستم روش کار رو پیدا کنم
بعضی ها میگن که از الک ۰/۵ باید بگذره و بعضی ها هم میگن که از الک ۰/۸۴٫
آیا فقط از این الک باید بگذره یا اینکه دانه بندی انجام بشه و این الک هم در دانه بندی قرار بگیره؟
ممنون میشم اگه راهنمایی بفرمایید
سلام. متاسفانه تا بحال آزمایشی به این نام نشنیدیم و در این خصوص تجربه ای نداریم که در اختیارتون قرار بدیم.
سلام وقت بخیر برای دانه بندی خاک رس سخت طوری که با دست نمیشه جدا کرد باید با چکش خرد شود یا نه؟
سلام. خیر استفاده از چکش ممکن است سنگدانه ها و شن ها را نیز خرد کند. لذا استفاده از آن مجاز نیست. برای دانه بندی خاک های رسی سخت، باید از آزمایش دانه بندی به روش تر استفاده کنید.
برای دانه بندی خاکهای ماسه ای ریز که محکم بهم چسبیدن و تشکیل ماسه سنک یا خاک متراکم رو دادن چه باید کرد؟ چطور میشه این خاکهای متراکم رو از هم جدا کرد؟ با ریختن درون اب به هیچ وجه حل نمیشن
از آزمایش دانه بندی به روش تر استفاده کنید. هنگام ریختن آب روی نمونه خاک، آنرا با دست اندکی ورز دهید.
با سلام ببخشيد يك سوال داشتم.
من يك نمونه خاك به وزن ١٠٠٠ گرم از يك خاكي جدا كردم. و اونو روي الك ٢٠٠ شسشت و شو دادم بطوري كه اب زلال از ان خارج شد. خاك باقيمانده روي الك ٢٠٠ رو ٢٤ ساعت در گرمخانه گذاشتم سپس وزن كردم. وزن بدست آمده ١٥٦ گرم بود. اين ١٥٦ گرم رو براي ازمايش دانه بندي رو الك ريختم و بر روي دستگاه لرزاننده گذاشتم. در اين ازمايش نيز حدود ٤/٥ گرم خاك از الك ٢٠٠ رد شد. معيار قضاوت من براي ريزدانه خاك اون ٨٤٤ گرم خاك كه از الك ٢٠٠ شسته شد و رفت يا همين ٤/٥ گرم خاك كه به روش خشك از الك رد شد. با تشكر
سلام. امکان نداره بعد از شتشو الک دویست، خاکی از این الک عبور کند. احتمالا آبی که از این الک در مرحله اول عبور دادید به خوبی زلال نشده بوده. به هر ترتیب معیار سنجش میزان ریزدانه خاکی است که در حالت شتشویی از الک دویست رد می شود، نه حالت خشک و با استفاده از لرزاننده. البته به شرطی که روش شستشویی به درستی انجام شود.
عرض سلام.
در یک طرح اختلاط آسفالت نوشته شده دانه بندی با فرمول کارگاهی،منظور چیست و چه تفاوتی با دانه بندی در نشریه دارد؟
سلام. این مورد را باید از مهندسین راهسازی بپرسید. طرح اختلاط آسفالت و مسائل مرتبط با آن در حیطه فعالیت های آزمایشگاه خاک نیست.
سلام خسته نباشید
برای انتخاب نمونه برای انجام ازمایش ب عنولن مثال یک کیسه ۳۰ کیلویی مصالح وارد ازمایشگاه میشه بهترین روش برای انتخاب نمونه مناسب چی هست
سلام. نمونه انتخابی برای انجام آزمایش دانه بندی باید به نوعی باشد که خاک انتخاب شده، نماینده کل خاک باشد. می توانید جهت سهولت کار از دستگاه های مقسم استفاده کنید.
سلام
۵گرید دانه بندی خاک سیلیسی دارم به صورت ۰٫۳-۰ و ۱-۰٫۳ و ۳-۱ و ۵-۳ و میکرونیزه که میخواهم با مخلوط کردن این ها و ویبره زدن بالاترین دانسیته را بگیرم از هرکدام چند درصد بزنم تا به ایده آل نزدیک شوم ممنوم
سلام. در علوم مهندسی هر عددی واحدی دارد. لطفا بفرمایید منظور شما از ۱-۰٫۳ و سایر اعدادی که نوشتید چه چیزی است و واحد آن چیست؟
عرض سلام و خسته نباشید.
بنده با توجه به دانه بندی در یک طرح اختلاط آسفالت،باید حدود ۱۰۰ کیلو از یک دپو‌را دانه بندی بکنم.در طرح اختلاط نوشته شده اندازه ۰-۳ باید ۳۴ باشه و ۳-۶ باید ۱۶ درصد باشه و اندازه ۶-۱۲ باید ۳۰ درصد باشه و اندازه ۱۲تا۱۹ که باید ۱۵ درصد باشه و ۵ درصد هم فیلر.
الان بنده بخواهم با توجه به این درصد ها مقدار ۱۰۰ کیلو از این دپو را با توجه به این اعداد دانه بندی کنم،مثلا اندازه ۳ تا ۶ میلی متر رو چه طور باید جدا کنم ؟چون الک به اندازه دقیق ۳ یا ۶ یا ۱۲ یا ۱۹ میلی متر وجود نداره.
لطفا راهنماییم بفرمایید.
ممنونم.
نیاز نیست اندازه دقیق الک ۳ یا ۶ میلی متر داشته باشید. نزدیک به آن هم باشد قابل قبول است. برای همین در طرح های اختلاط معمولا یکی بازه مورد قبول از دانه بندی می دهند تا انعطاف داشته باشد.
سلام مهندس،بهترین کتاب واسه آزمایشگاه مکانیک خاک کدوم رو پیشنهاد میدید شما؟
Engineering Properties of Soils and Their Measurement by Joseph H. Bowles [Third Edition]
سلام، الک نمره چهار یعنی چهار سوراخ در هر اینچ مربع؟
یا چهار سوراخ در اینچ طول؟
سلام. یعنی در هر یک اینچ طول، چهار سوراخ دارد. در هر اینچ مربع شانزده سوراخ
پس سایز سوراخ ۴.۷۵ از کجا میاد!
اینجوری که سایز سوراخا میشه ۶.۳۵ میلیمتر
اندازه داخلی سوراخ ۴٫۷۵ است نه اندازه خارجی. به این نکته توجه کنید که باید ضخامت تارها و مفتول های تشکیل دهنده الک را باید در نظر بگیرید.
Cc و Cu ضریب یکنواختی و دقیقا چه کاربردی داره مهندس ناظر چطور از این دو داده استفاده میکنه؟
Cc یا ضریب انحنا، نشان دهنده میزان انحنای نمودار دانه بندی خاک است. نوع و شکل انحنا می تواند نشاندهنده کیفیت خاک باشد.
Cu پراکندگی ذرات را در یک خاک نشان می دهد. هرچه ضریب یکنواختی در خاکی بیشتر باشد، فاصله D10 تا D60 در آن بیشتر است.
از دو پارامتر Cc و Cu برای تشخیص خوب دانه بندی یا بددانه بندی بودن خاک ها استفاده می شود.
اینطور میشود که مثلا دانه بندی به من گفته،ماکسیمم سایز ۱۰۰ درصد عبوری روی الک مثلا یک دوم و این یعنی مانده روی این الک نداریم،الک بعدی مثلا سه هشتم گفته ۹۵ درصد عبوری که یعنی ۵مانده داریم روی این الک و همینطوری مانده روی هر الک را حساب میکنیم.بعد بیایم این الک هارو روی هم قرار بدیم و به مقدار لازم مانده روی هر الک را جدا جدا به دست بیاوریم،مثلا مانده روی الک سه هشتم یک کیلو به دست بیاوریم و مثلا یک مخلوط آسفالتی ۲کیلویی میخوام درست کنم،بیایم اون ۵درصد که طبق دانه بندی مانده روی این الک سه هشتم هست رو ضرب ۲ کیلو بکنم و هر چه به دست اومد از اون یک کیلو که مانده روی الک سه هشتم هست رو جدا کنیم برای مخلوط ۲ کیلویی و همین کارو برای الک های دیگر بکنم.
اینطور درسته؟
بله درسته
استاد عزیز فکر کنم منظورم را متوجه نشدید.بنده نمیخوام دانه بندی و درصد عبوری یک نمونه را محاسبه کنم.
بنده یک دانه بندی ثابت برای مخلوط آسفالتی دارم و این دانه بندی با سایزهای مشخص و درصد عبوری هر سایز را گفته.
مثلا گفته سایر ۴.۷۵ درصد عبوریت باید فلان درصد باشه.
الان فرض کنید به شما یک دانه بندی میدهند با درصد عبوری مشخص برای هر سایز که کفته شده،سپس از شما میخواهند با توجه به این دانه بندی،یک مخلوط آسفالتی به وزن ۲کیلو(جدا از وزن قیر)بسازید.شما نسبت وزنی هر کدام را چه طور محاسبه خواهید کرد؟
این کار را با استفاده از نرم افزار دانه بندی خاک انجام می دهیم.
خیلی ممنونم بابت راهنماییتون.
ببینید بنده در کل دانه بندی مورد نظر،یک دوم که ماکسیمم سایز است و به ترتیب سه هشتم،چهار،هشت،پنجاه و ۲۰۰ هستش.برای درصد عبوری هر کدام نشریه یک بازه تعریف کرده که من حد وسط رو در نظر گرفتم.
الان بنده مخلوطی به وزن ۲ کیلو با توجه به این دانه بندی میخواهم آماده بکنم.ابتدا باید درصد مانده روی هر الک را با توجه به درصد عبوری به دست بیاورم و سپس درصد مانده روی هر الک را ضرب در ۲کیلو بکنم تا وزن سنگدانه های روی هر الک که باید اضافه بکنم برای مخلوط دو کیلوییم به دست بیاد.درسته؟
خیر درست نیست. هنوز که خاکی درست نکرده اید. چطور می خواهید درصد مانده روی هر الک را محاسبه کنید؟
روش کار به طور خلاصه چنین است که حداقل ده الک انتخاب کنید.
روی هر الک خاکی از محل دپو بریزید که تقریبا نیم کیلو روی هر الک باقی بماند.
حال مقادیر باقیمانده روی هر الک را با نسبت های مختلف با یکدیگر مخلوط کنید تا خاک مد نظر بدست آید.
مجموع خاک هایی که با یکدیگر مخلوط کرده اید دو کیلو گرم شود.
تهیه کردن خاک با دانه بندی خاص یک کار عملی است و در دوره آموزش کار با تجهیزات آزمایش خاک تدریس می شود.
عرض سلام.بنده با توجه به دانه بندی شماره ۵ مخلوط HMA در نشریه ۲۳۴،باید ۲کیلو مخلوط با توجه به اون دانه بندی به دست بیارم.لطفا راهنماییم بفرماییدکه درصد های وزنی هر سایز را چه طور باید به دست بیاورم تا در نهایت آن ۲کیلو مخلوط با توجه به آن دانه بندی به دست بیاید.
سلام. معمولا در نشریه ها بازه ای برای نمودار دانه بندی ارائه می شود و یک دانه بندی خاص بیان نمی شود. با داشتن خاک های دپو شده مجزا که هریک دانه بندی مشخصی دارند و مانده روی الک های مختلف هستند و با مخلوط کردن آن ها با یکدیگر می توان به نمودار دانه بندی دلخواه رسید. این کار معمولا با استفاده از سعی و خطا صورت می گیرد و نیاز به تجربه کافی است. شرح دقیق و گام به گام آن در قالب یک کامنت امکانپذیر نیست. چون یک کار عملی است. امروزه ترسیم این نمودارها با شرحی که شما در پی آن هستید، توسط نرم افزارهای آزمایشگاه خاک انجام می شود.
سلام برای نمونه برداری از خاک باید مثل ماسه از لوله استفاده کرد؟ یا نمونه برداشتن از چند قسمت مختلف خاک دپو کافیه ؟
سلام. برای انجام آزمایش دانه بندی لازم نیست از خاک نمونه دست نخورده بگیرید. پس نیاز به تجهیزات خاصی مثل لوله نیست. می توانید از چند جای مختلف خاک دپو استفاده کنید.
سلام. برای دانه بندی خاک اساس، ۵ محدوده در نشریه ۱۰۱ تعریف شده،برای بعضی از الک ها ، محدوده ای تعریف نشده و خط تیره گذاشته. اونو باید چیکار کنیم؟ ایا به این معنیه که باید ۵ بار دانه بندی انجام بدیم ؟ مثلا در محدوده یک که الک شماره ۱۰ و ۴۰ عدد ندارن ،کلا الکشونو نزاریم و توی محدوده ۲ الک هایی که عددد ندارن توی ازمایش نیان.؟ یا توی نموداری که میکشیم برای دانه بندی،دیتای اون محدوده هارو (درصد مانده یا عبوری روی اون الک) وارد نکنیم؟ الک اون خط تیره هارو بزارم یا نزارم
ممنون
سلام. وقتی در رسم یک نمودار دانه بندی الکی وجود نداره مقدار اون الکی که وجود نداره با مقدار باقیمانده روی الک پایینتر از خودش جمع میشه.
ممنون 🙏
درود، آزمایش دانه بندی مصالح اساس چگونه است؟
سلام. با همان روشی که در بالای همین مطلب گفتیم.
سلام وقت‌بخیر. من دنبال روابط تقریبی محاسبه نسبت تخلخل هستم ولی جایی پیدا نکردم. فقط میدونم نسبت تخلخل به‌صورت ضریبی از دانه‌بندی خاک هست. امکانش هست راهنمایی بفرمائید؟
سلام. توصیه میکنم مقاله مرتبط با درصد تخلخل خاک را در همین سایت مطالعه نمایید.
در مورد حداقل وزن برای دانه بندی:
فرض بفرمایید که نمونە ما تقریبا سیلتی و رسی هست که حاوی حدود نهایتا ۱۰٪ شن با حداکثر اندازه ۷سانته. در چنین شرایطی باز هم حداکثر اندازه رو ۷ سانت در نظر بگیریم یا چون بخش عمده سیلت و رسه، ۵۰۰ گرم جدا کنیم کافیه؟
ممنون از سایت خوبتون
سلام. بله باید حداکثر اندازه دانه ها را در نظر بگیرید.
سلام وقتتون بخیر
نحوه نمونه برداری از دپو ، برای دانه بندی ماسه چگونه است؟
سلام. لازم است خاک به گونه ای نمونه برداری شود که نمونه اخذ شده نماینده خاک محل باشد.
سلام یک نمونه آزمایش دانه بندی طبق نشریه ۱۰۱ جدول ۱۳_۱ از روی جدول از کجا بفهمی چه نوع دانه بندی داره I یا II یا III یا IV یا
سلام. متاسفانه تا به الان نشریه ۱۰۱ را مطالعه مکردم و از مفاد آن باخبر نیستم. ما آزمایش ها را بر اساس استاندارد ASTM D422-63 (2007) انجام می دهیم.
سلام وقت بخير ،توي منحني دانه بندي خاك اگر از D50 به پايين رو نداشته باشيم و فقط از D50 تا D100 رو داشته باشيم مثلا ايا راه حلي هست كه قطرهاي مد نظر كمتر از D50 رو به دست بياريم ؟ مثلا (D20) چون كه منحني رو قطع نميكنه. و اينكه اين منحني ريز دانه هست؟
سلام. سوال شما بسیار ناواضح است. این جمله یعنی چی؟ ” مثلا (D20) چون كه منحني رو قطع نميكنه” چند بار خوندمش اما چیزی متوجه نشدم. منظورتان چه منحنی است؟ بعدشم مگه d20 قراره منحنی قطع بکنه؟ d20 یه عدده. یه عددی که اندازه دانه رو مشخص میکنه. چیزی رو قطع نمیکنه که
سلام ، اگه D10 يك خاك از D60 يك خاك ديگه بزرگتر باشه ، ميشه درباره اين دوخاك قضاوت كرد يا بايد از يك منحني باشن تا بشه قضاوت كرد؟
وقتی D10 خاک اول از D60 خاک دوم بزرگتر باشد، می توان اینگونه نتیجه گرفت که به احتمال خیلی زیاد خاک اول درشت دانه تر از خاک دوم است.
برای دانه بندی اگر کلوخه های بزرگ داشته باشیم چه کنیم
از آزمایش دانه بندی به روش تر استفاده کنید.
کاربرد ازمایش دانه بندی در پروژه های ساخت سد خاکی چیه؟!
کاربرد فراوانی دارد. شاید در این خصوص بخواهیم کامل صحبت کنیم، خودش یک کتاب جامع و مفصل خواهد شد. اما عمده کاربرد دانه بندی، برای تهیه کردن هسته رسی سد هاست. یکی از روش های تشخیص خاک رس ، استفاده از تست دانه بندی است.
سلام. چرا دانه بندی برای ماسه قابل اعتماد تر از شن هست؟
تو هیچ مرجع علمی ننوشته که دانه بندی ماسه از شن قابل اعتماد تره. حداقل اینه که ما همچین عبارتی ندیدیم. اما اگر بخوام نظر شخصیم رو بگم، شکل ماسه از شکل دانه های شن منظم تر هستش. دانه های ماسه را با تقریب بهتری میشه به شکل کره در نظر گرفت. در صورتی که اغلب شن ها اینگونه نیستند.
سلام مطالبتون رو مطالعه کردم اما متوجه نشدم که آزمایش دانه بندی خاک به دو روش الک و هیدرومتری انجام میشه یا روش های تر و خشک؟؟ میشه راهنمایی کنید
سلام. آزمایش دانه بندی خاک از دو بخش آزمایش الک و آزمایش هیدرومتری تشکیل شده. آزمایش الک برای خاک های درشت دانه و آزمایش هیدرومتری برای خاک های ریزدانه به کار میره. حالا همین آزمایش الک به دو روش تر و خشک انجام میشه.
با سلام
معایب درصد بالای مصالح رد شده از الک نمره ۲۰۰ چه می تواند باشد
سلام. بستگی داره شما چه هدفی از استفاده از اون خاک داشته باشید. مثلا اگر از این خاک به عنوان زهکش فاضلاب استفاده کنید، وجود خاک رس میتونه خیلی دردسر آفرین باشه. اما استفاده از همین خاک به عنوان هسته سد خاکی خیلی خوب و مطلوب خواهد بود.
سلام.وقت بخیر و خسته نباشید
برای دانه بندی ذرات ماده ای مانند کربنات سدیم یا حتی آرد( که از نظر ساختار با خاک کاملا متفاوتند)، چگونه می توان نقطه ی بهینه و استاندارد را برای شدت ارتعاش و لرزش شیکر پیدا کرد؟
فرض بفرمایید بنده در زمان ۱۰ دقیقه شدت لرزش ۷۰ رو انتخاب میکنم ، چرا ۹۰ رو انتخاب نکنم؟
چه معیاری برای تعیین شدت لرزش شیکر وجود دارد؟
ممکن است در شدت های بالاتر ذرات در اثر برخورد باهم به اندازه های کوچکتر تبدیل شوند
ممنون از پاسخگویی
سلام. حیطه تخصص ما خاک هست و متاسفانه در خصوص دانه بندی مواد دیگر نظیر کربنات کلسیم و غیره، اطلاعاتی نداریم.
با سلام مقادیر Cc و Cu در انواع خاکها چقدر است ؟ خاک ماسه ای و خاک رسی؟
سلام. مقدار Cu با توجه به خوب دانه بندی بودن یا بد دانه بندی بودن خاک ها تعیین می شود. همچنین مقدار Cc با توجه به انحنای منحنی دانه بندی تعیین میشود. این دو مقدار با توجه به شکل نمودار دانه بندی تعیین می شود و بازه از پیش تعیین شده ای برای شن و ماسه و رس ندارد.
آیا درست است درصد ریزدانه بیش از ۱۲ درصد باشد ضرایب کاربردی در مهندسی ندارد؟
من در هیچ کتاب و مرجعی همچین جمله ای ندیده ام. اگر شما جایی چنین چیزی دیده اید، لطفا آدرسش را بگویید تا بتوانیم در این خصوص بحث کنیم. اما به طور کلی، Cu و Cc برای تعیین خوب دانه بندی یا بد دانه بندی بودن مطرح است. فلذا برای خاک هایی که درصد ریزدانه آنها زیاد باشد مفهومی نخواهد داشت.
سلام خسته نباشید
من یه سئوال دارم ولی در منابع مخلتف سرچ کردن پیدا نشد لطفا اگخ میشه راهنمایی کنید
با اینکه خواص خمیری مختص ریز دانه هاست ولی ما از عبوری الک ۴۰ در تعیین PL و LL استفاده میکنیم که قدری ماسه هم در این خاک وجود دارد؛علت چیست؟
سلام. به طور کلی آیین نامه اگر دستورالعملی برای انجام یک آزمایش خاص ارایه می کنند، دلیلی برای این انتخابشان ذکر نمیکنند. در استاندارد ASTM هم دلیل انتخاب این الک ذکر نشده است.
باسلام.مفهوم خاک خوب دانه بندی شده بر اساس منحنی فولر چیست؟ینی دانه ها چگونه اند؟؟
سلام. خاک خوب دانه بندی شده خاکیه که آمیزه ای از خاک های ریزدانه و درشت دانه باشه. هم رس داشته باشه و هم شن و ماسه.
با سلام
برای تهیه نمونه خاک و یا مخلوط ماسه و شن بر اساس نمودار دانه بندی پیش فرض و از قبل تهیه شده به چه صورت باید اقدام کرد؟ آیا مراکز خاصی وجود دارن که نمونه خاک را بر اساس منحنی دانه بندی مدنظر تهیه کنن ؟ به بیان ساده تر یعنی منحنی دانه بندی را بشون بدیم و بر اون اساس به ما نمونه خاک و یا شن و ماسه بدن
سلام. بعضی شرایط هست که به ما دانه بندی را می دهند و خاک با همان دانه بندی را می خواهند. در واقع این کار دانه بندی معکوس است. شرکت ما این کار را انجام می دهد. در صورت تمایل می توانید با شماره تلفن ۰۲۱۴۴۹۲۷۲۰۱ تماس بگیرید تا کارشناسان ما این کار را برایتان انجام دهند.
سلام،وقت بخیر
در آزمایش دانه بندی به روش تر ،نمونه اولیه قبل از شستشو بابد خشک باشد؟
چون نمونه بدست امده ازحفر گمانه دستی رطوبت بالایی داره،باید اول خشک بشه؟
سلام. تفاوتی ندارد. در آزمایش دانه بندی به روش خشک، خاک ریزدانه را روی الک دویست ریخته، با فشار آب ، خاک روی الک را تا جایی می شوییم که خاک خارج شده از الک تمیز و شفاف گردد. با توجه به این توضیحات مشخص است که فرقی نمی کند نمونه خاک شما خشک باشد یا رطوبت طبیعی داشته باشد. زیرا هنگام اعمال فشار آب، نمونه خاک کاملا خیس خواهد شد.
جناب دکتر در هنگام شستشوی خاک روی الک ۲۰۰ اینکه خاک رو با دست به ارامی هم بزنیم تا سرعت خروج مصالح ریزدانه بیشتر شود درست است یا باید حتما فقط با فشار اب اینکار انجام شود؟ منظورم این است که ایا شستشو با کمک دست به خروج مواد بزرگتر از الک ۲۰۰ کمک میکند و باعث خطا میشه یا این اتفاق نمیفته؟
با آب معمولی و فشار معمولی دست و اندکی صبر و حوصله مشکل شما حل خواهد شد و نیازی به فشار آب نیست.
سلام دو تا سوال ابتدایی:
اول اینکه در الک کردن به روش تر نمونه را روی چه الکی میریزیم و شستشو میدیم لطفا اول کار رو بیشتر توضیح بدید
دوم در بعضی منابع حداقل مقدار خاک برای آزمایش کمی مقادیرش با این جدول فرق میکنه آیا بر اساس تجربه به دست اومده که این مقادیر کافیه
بسیار سپاسگزارم از مطالب مفید و پاسخگویی عالی شما
سلام. پاسخ سوالات شما بدین ترتیبه:
جواب سوال اول: دقیق ترش اینه که نمونه را روی بزرگترین الک بریزید و تک تک الک ها را بشویید. اما این کار به دلیل ظرفیت محدود الک ها، بسیار دشوار و گاهی غیرممکن است. در عمل صرفا خاک مانده روی الک ۲۰۰ را می شویند. در این حالت از الک ۲۰۰ لبه بلند استفاده می کنند تا آب گل آلود بیشتری در آن جای بگیرد.
جواب سوال دوم: بعضی منابع یعنی کدوم منابع؟ لطفا آدرس دقیق بفرمایید که بتونیم بررسی کنیم.
متشکر
مثلا در کتاب آزمایشگاه مکانیک خاک محمد حسن بازیار و حسین صالح زاده ,
مقادیری که اینجا نوشته شده صرفا پیشنهاد است و مقادیر کاملا تقریبی است. طبیعیه که این مقادیر عینا یکسان نباشه
سلام برای دانه بندی ذرات کوچک تر از ۰.۰۰۱ میلی متر از چه روشی استفاده میشه؟
سلام. از آزمایش هیدرومتری، معمولا برای دانه بندی خاک هایی با اندازه ۰٫۰۷۵ تا ۰٫۰۰۱ میلی متر استفاده میشه. در طبیعت دانه خاکی که اندازه اش کمتر ۰٫۰۰۱ میلی متر باشد، بسیار نادر است. لذا بررسی دانه بندی ذرات کوچکتر از ۰٫۰۰۱ میلی متر از حیطه ژئوتکنیک و آزمایش خاک خارج است و ما در این خصوص اطلاعاتی نداریم.
اگر وزن مانده روی الک رو برای هر شماره الک داشته باشیم با چه فرمولی باید درصد مانده و درصد عبوری رو در نمونه ی خشک و تر بدست بیاریم؟
سلام. توصیه من به شما این است که برای انجام آزمایش دانه بندی و محاسبات اون، دنبال فرمول یاحفظ کردن روابط نباشید. خیلی مفهومی به ماجرا نگاه کنید.
مثلا فرض کنید روی بالاترین الک خودتون، مثلا الک دو اینچ، دویست گرم خاک باقی مونده. کل خاکتون هم ۱۰۰۰ گرم بوده. پس یه نسبت و تناسب ساده تو ذهنتون بیارید. ۲۰۰ گرم از ۱۰۰۰ گرم روی الک باقی مونده. پس چند درصد از کل خاک روی الک باقی مونده؟ واضحه که جواب میشه ۲۰ درصد. برای محاسبه درصد عبوری هم به شکل مشابه عمل کنید. با خودتون بگید ۲۰۰ گرم از ۱۰۰۰ گرم روی الک باقیمونده. پس چند گرم از الک رد شده؟ واضحه که جواب میشه ۸۰۰ گرم. حالا با خودتون بگید ۸۰۰ گرم از ۱۰۰۰ گرم میشه چند درصد؟
سلام وقت بخیر
اگر خاک موجود روی یک الک از فضای موجود روی آن الک بیشتر بود به عبارتی دیگر اگر خاک روی یک الک سر ریز کرد چ پیشنهادی برای جلوگیری از اشتباه در محاسبه درصد عبوری از هر الک دارین؟
سلام. الک های لبه بلند در بازار وجود دارند. با استفاده از این الک ها، همچین مشکلی واستون پیش نخواهد آمد.
سلام مهندس جان یه سوال راجع به دانه بندی در روش خشک میشه قبل الک کردن با ضربه خورد کرد کلوخه ها رو در روش تر هم خیلی وقتا با اینکه ۲۴ ساعت از خیس کردن و شستشو میگذره باز هم یه سری از خاک ها به هم چسبیدن اجازه هست قبل از الک با ضربه خورد بشه؟
سلام. ضربه زدن یا خرد کردن کلوخه ها قبل از انجام آزمایش دانه بندی مشکلی نداره اما باید به دو نکته دقت کنید:
۱- ضربه شما به قدری شدید نباشه که دانه های سنگی هم شکسته بشه. در واقع قصدمون اینه که فقط کلوخه ها شکسته بشن. اگر دانه های خاک را هم بشکنید، آزمایش شما غلط خواهد بود.
۲- هنگام ضربه زدن یا باز کردن کلوخه ها هیچگونه خاکی به عامل ضربه زدن (مثل چکش) یا دست خودتان نچسبد.
در اغلب موارد، وقتی آزمایش دانه بندی را به روش خشک انجام می دهید، پس از استفاده از لرزاننده الک، کلوخه ای وجود نخواهد داشت. به نظر من علت اینکه در روش خشک، کلوخه مشاهده می کنید این است که نمونه ها، مدت زمان مناسبی در آون قرار نگرفته اند و به خوبی خشک نشده اند.
سلام وقت بخیر
اگر خاک موجود روی یک الک از فضای موجود روی آن الک بیشتر بود
به عبارتی دیگر اگر خاک روی یک الک سر ریز کرد چه پیشنهادی برای جلوگیری از اشتباه در محاسبه درصد عبوری از هر الک دارین؟
سلام. الک هایی در بازار وجود دارند که لبه های بلندی دارند. عمدتا برای دانه بندی به روش تر استفاده می شوند. اما از آنها می توان برای دانه بندی خشکی که بخش عمده ای از خاک روی یک الک متمرکز می شود هم استفاده کرد. با فروشنده های الک تماس بگیرید و بگید الک لبه بلند می خواهید. با این نوع از الک ها مشکل شما حل خواهد شد.
سلام من یه سوال دارم توی ترسیم نمودار دان بندی دو محور قاعم و افق اعداد وجود داره من الان باید از کدوم ستون قطر الک یا درصد عبوری کدوم باید لوگاریتم بگیرم وارد نمودار کنم که خط تشکیل شده درست باشه بعد توی فیلم گفته شده دَهِ اول دَهِ دوم یعنی چی چجوری ترسیم کنم
میشه یه توضیحی بدین با تشکر
سلام. در نمودار دانه بندی، یک راستا اندازه دانه ها و راستای دیگر درصد عبوری از الک هست. شما به دلخواه خودتون میتونید راستای افقی یا عمودی را برای اندازه دانه ها انتخاب کنید یا بالعکس. اما عمدتا راستای افقی اندازه ذرات و راستای عمودی، به عنوان درصد وزنی ریزتر از آن اندازه، انتخاب می شود. به طور کلی ترسیم نمودار دانه بندی به صورت دستی، کار سخت و وقتگیری است. امروزه ترسیم این نمودارها، با نرم افزارهای آزمایشگاه خاک صورت می گیرد.
من دانشجوی عمران هستم و میخوام گزارش کار آزمایش دانه بندی رو انجام بدم ‘ لطفا روش گزارش نویسی رو توضیح بدید تشکر
در این لینک می توانید آموزش گزارش نویسی مکانیک خاک رو یاد بگیرید.
سلام وقت بخیر تشکر از مطالب بسیار مفید شما
سلام. ممنونم.
سلام مهندس در روش تر ازمایش دانه بندی ایا قراردادن خاک خیس پس از شستشو روی شعله مستقیم اتش(قراردادن درون ظرف)ایرادی داره؟اگر اره به چه دلیل
سلام. خیر این کار مجاز نیست و به بافت خاک آسیب می زند. دمای استاندارد برای خشک کردن خاک ها ۱۱۰ درجه سانتی گراد است، در صورتیکه دمای شعله بعضا تا ۱۵۰۰ درجه هم می رسد.
مرحله اول کار برای آماده سازی نمونه که میخوایم نمونه رو خشک کنیم چطور؟ مستقیم رو شعله گازخشک کنیم خطا داره؟
متشکر
خیر. به هیچ عنوان نباید خاک را در مجاورت شعله آتش قرار دهید. برای خشک کردن خاک حتما باید از دستگاه آون استفاده کنید. خاک را داخل آون قرار دهید. دمای آن را در ۱۱۰ درجه سانتی گراد تنظیم کنید تا خشک شود.
چرا در ازمايش دانه بندى از منحنى لگاريتمى استفاده ميشود
و چگونه ميتوان منحنى دانه بندى رو با دست رسم كرد؟
سلام.
جواب سوال اول:نمایش منحنی دانه بندی در منحنی لگاریتمی ساده تر است. اگر از منحنی های غیر لگارینمی استفاده کنیم، منحنی بسیار بسیار کشیده تر می شود و ترسیم آن در یک کاغذ معمولی، غیرممکن و یا بسیار سخت می شود.
جواب سوال دوم. در فیلم آخر، در انتهای همین مطالب، آموزش ترسیم نمودار دانه بندی خاک گفته شده است. آن فیلم را با دقت مشاهده بفرمایید.
سلام من همین مطالب رو میخواستم کپی کنم ولی نمیشه چجوری اینو کپی کنم؟
مطالب این سایت قابل کپی کردن نیست.
پسینگ یعنی چه
یعنی درصد عبوری
یک Add-ons یا extension : FIRESHOT روی مرورگرت نصب کن هر صفحه ای از هر سایتی قابل کپی میشه یا بعبارتی ازکل صفحه یا بخشی که دوست داری می تونی اسکرین شات بگیری.
سلام و خسته نباشید. درخواستی که ازتون دارم اینه که جزوه یا کتابی معرفی بفرمایید که توش در خصوص مسائل مربوط به دانه بندی و الک ها صحبت شده باشه. ممنون
سلام. در انتهای فصل دوم از کتاب مکانیک خاک داس، که در واقع فصل دانه بندی خاک ها هست، مسئله های مختلفی راجع به دانه بندی خاک ها وجود داره. اونا رو حل کردید، بعدش میتونید کتاب مکانیک خاک نوشته دکتر مهراب جسمانی رو مطالعه کنید. داخل اون هم مسائل راجع به دانه بندی خاک وجود داره.
من این مطالب رو برای ی تحقیق لازم دارم وقتم خیلی کمه میخواستم کپی کنم اونم نمیشه
دوست خوبم راه درست تحقیق، کپی کردن نیست 🙂
با سلام و تشکر از مطالب مفیدتان. اگر در زیر پی ساختمان خاک از ماسه، قسمتی شن و مقادیر زیادی قلوه سنگ داشته باشد، در دانه بندی قلوه سنگ ها را هم در نظر می گیریم؟
به باید در نظر بگیریم. هر خاکی از هر اندازه ای لازم است در آزمایش دانه بندی قرار گیرد. اگر اندازه دانه ای بزرگ باشد روی الک شماره ۲ اینچ باقی می ماند.
سلام
در دانه بندی خاک به روش تر
حتی کلوخه های خاک را ۲۴ ساعت در آب نگه داشتیم ولی هنوز دانه های بهم چسبیده کلوخه ها از هم جدا نشده اند و بصورت تکه های بزرگ در خاک باقی مانده اند. راهکار چیست؟
سلام. در این حالت، کلوخه ها رو با کمک انگشتانتان از هم جدا کنید. دقت کنید که این کار در هنگام شستشوی خاک انجام بشه تا هیچ خاکی روی دستتان باقی نمونه.
جناب دکتر در مورد خاکهای خیلی متراکم مثل ماسه سنگ پیشنهاد شما برای دانه بندی چیه؟ این نوه خاکها از ذرات ریز ماسه که بهم محکم چسبیدن تشکبل شده ؟ راه حل دانه بندی این نوع خاکها چیه؟ گاهی حتی با چکش پلاستیکی خرد نمیشن و فکر کنم هگزا هم اثری نداشته باشه. ولی مشخصا با چشم معلوم هست که از ذرات ریز ماسه تشکیل شدن.
از آزمایش دانه بندی به روش شستشویی استفاده کنید.
ببخشید میتونید این مطالب رو برای من بفرستید؟ خواهشا
شماره واتشاپ : ۰۹۱۴۵۳۱۸۲۶۱
کدوم مطالب رو؟
با سلام . در این جور مواقع بهترین راهکار استفاده از مواد پراکنده ساز مثل هگزا متافسفات هستش . کافیه داخل ظرفی خاک را کاملا غرق آب کنیم . بعد مقدار ۵ تا ۱۰ گرم پودر هگزا رو اضافه کرده و شب تا صبح صبر کنین . بهترین نتیجه رو میگیرین .
باسلام
خیلی ممنون بابت سایت به روز و خوبتون بنده از مطالب شما برای ارائه گزارش کار با ذکر منبع استفاده کردم امیدوارم که راضی بوده باشین
سلام. خیلی خوشحالم که مطالبی که واستون نوشتیم، مفید بوده و ازش استفاده کردید. فقط سعی کنید چهار پنج نفری گزارش کار یک شکل به استادتون تحویل ندید که نمرتون کم بشه 🙂
به نظر من بهتر اینه که مطالب داخل سایت رو بخونید و چیزی که فهمیدید رو به زبان خودتون، مجددا بازنویسی کنید.
سلام
ممنون ازمطالب مفیدترین
دانه بندی بیس زیر سازی جاده چگونه انجام میشه ؟
سلام. انتخاب ضخامت و دانه بندی مناسب برای لایه های روسازی از جمله بیس، جز مباحث گرایش راهسازی از زیرشاخه های مهندسی عمران است و در گرایش ژئوتکنیک به آن پرداخته نمی شود. اما به طور کلی برای دانه بندی لایه بیس باید به نکات زیر توجه شود:
۱-درصد باقی مانده روی الک چهار بیش از پنجاه درصد باشد.
۲-درصد عبوری از الک ۲۰۰ کمتر از سه درصد باشد. چرا که وجود رس در این لایه امکان تورم هنگام یخبندان دارد و موجب تخریب لایه ها می گردد.
۳- وزن خاک عبوری از الک دویست نباید از دو سوم وزن خاک رد شده از الک چهل بیشتر باشد.
چرا دانه بندی شن و ماسه باید پیوسته باشد ؟؟
بایدی در کار نیست که بگوییم حتما باید دانه بندی شن و ماسه پیوسته باشد. اما در امور مهندسی خاکی که نمودار دانه بندی پیوسته ای داشته باشد خاک بهتری است و کاربرد بیشتری دارد. خاک با دانه بندی پیوسته، خاکی است که تقریبا تمام اندازه های خاک را داشته باشد. علت بهتر بودن این خاک ها این است که ذرات با اندازه کوچک، خلل و فرج سنگدانه های با اندازه بزرگتر را پر می کنند و بدین ترتیب قفل و بست بیشتری بین دانه ها ایجاد می شود. لذا خاک مستجکم تر و یکپارچه تر شده و رفتار مهندسی بهتری خواهد داشت.
سلام از مطالب مفیدتون ممنون میشم توی گزارش کار کمکم کنید . ی ارائه مختصری از مقدمه و هدف از ازمایش دانه بندی تشکر . اگه میشه ایمیل بدین
سلام. ایمیل ما رو می تونید توی بخش تماس با ما در همین سایت مشاهده کنید.
سلام چطوری میتونم یه عدد مثل ۲/۵ رو روی نمودار دانه بندی پیدا کنم
باید محاسبات خاصی انجام بدم؟
سلام. نمودار دانه بندی به صورت لگاریتمی ترسیم می شود. هر عددی که خواستین باید اول لگاریتمش رو حساب کنید، بعد روی نمودار پیداش کنید.
فقط نمودار scatter رو داده دهید خودنمودار ترسیم میکنه
برای ترسیم نمودارهای دانه بندی می توانید از نرم افزارهای آزمایشگاه خاک استفاده کنید.