آزمایش حد خمیری
آزمایش حد خمیری یا PI یکی از آزمایش های حدود اتربرگ است که با هدف تعیین حد خمیری انجام می شود.
حد خمیری درصد رطوبتی است که خاک رس از حالت خمیری به حالت نیمه جامد تغییر می کند.
طبق تعریف، حد خمیری درصد رطوبتی از خاک است که در آن خاک، در اثر فیتیله شدن، در قطر یک هشتم اینچ یا ۳٫۲ میلی متر، شروع به خرد شدن کند.
در این نوشتار کوتاه، به شرح این آزمایش آزمایشگاهی می پردازیم:
وسایل آزمایش حد خمیری
برای انجام تست حد خمیری، نیاز به تجهیزات زیر می باشد:
- شیشه مسطح
- کاردک
- ظروف تعیین درصد رطوبت
- ترازو با دقت یک صدم گرم
- ظرف چینی
- بطری پلاستیکی
تجهیزات فوق را می توانید به صورت نو یا دست دوم از سایت بازار خاک خریداری نمایید.
آماده سازی نمونه
خاکی که برای تست حد خمیری خاک استفاده می کنید، همان خاکی است که با آن آزمایش حد روانی انجام داده اید.
باید به این نکته توجه کنید که حد روانی یک خاک رسی، همواره بیشتر از حد خمیری خاک است.
پس نمی توان بلافاصله بعد از تست حد روانی، آزمایش حد خمیری را انجام داد.
باید مقداری از رطوبت خاک گرفته شود، تا نمونه برای تست حد خمیری آماده شود.
روش های گرفتن رطوبت نمونه
برای گرفتن رطوبت از خاک به چند شیوه می توان عمل کرد:
- پخش کردن خاک مرطوب روی سطح شیشه ای
- قرار دادن خاک در مقابل جریان هوای پنکه
- جذب آب توسط الیاف کاغذی که روی خاک مرطوب قرار داده می شود.
- اختلاط خاک مرطوب و خاک خشک
کاهش رطوبت نمونه در آزمایش حد خمیری
در تصویر بالا، روش پخش کردن خاک روی سطج شیشه ای را ملاحظه می کنید.
این روش اولین و اصلی ترین روش کاهش رطوبت نمونه خاک است.
روش انجام تست حد خمیری
آزمایش حد خمیری مطابق مراحل زیر انجام می شود:
- ۱٫۵ گرم از خاکی که قبلا با آن آزمایش حد روانی را انجام داده اید، جدا کنید.
این خاک را بین انگشتانتان به شکل بیضی دراورید.
خاک را روی صفحه شیشه ای قرار دهید.
با فشار دست، آنرا به شکل فیتیله در بیاورید.
سپس با مالش دست بر روی خاک، سعی کنید قطر فیتیله را در تمام طول آن یکسان نمایید.
مقدار استاندارد سرعت مالش برای اغلب خاک ها، بین ۸۰ تا ۹۰ مالش در دقیقه است.
اگر خاکی ترد و شکننده بود، این سرعت را باید کمتر در نظر گرفت. - وقتی فیتیله به قطر ۳٫۲ میلی متر رسید، آن را به چند قطعه تقسیم کنید.
در صورت مشاهده خردشدگی روی هر فیتیله، آنرا جدا کرده و به گام بعدی بروید.
اگر روی هیچکدام از قطعات خردشدگی مشاهده نشد، مراحل را از ابتدا آغاز کنید.
در واقع در پی یافتن قطعه ای هستیم که در قطر ۳٫۲ میلی متری خرد شود. - قطعاتی از خاک را که در قطر ۳٫۲ میلی متری خرد شده اند را جدا کرده و در ظروف تعیین درصد رطوبت قرار دهید.
سپس درصد رطوبت آن را محاسبه نمایید. - مراحل اول تا سوم را حداقل دو بار دیگر انجام داده و مقدار میانگین سه درصد رطوبت حاصله را PL یا حد خمیری نامگذاری کنید.
فیلم آزمایش حد خمیری
در این بخش ویدئو کوتاهی از نحوه انجام تست PI که جزئی از تست حدود اتربرگ است، برای شما آماده کرده ایم.
این فیلم به صورت اختصاصی توسط مرجع تخصصی آزمایش خاک ترجمه و دوبله شده تا به صورت رایگان در اختیار شما قرار بگیرد.
گزارش کار آزمایش حد خمیری
یکی از مواردی که پس از پایان هر آزمایش در درس آزمایشگاه خاک باید ارائه کنید، گزارش کار است.
در این بخش یک نمونه گزارش کار آزمایش حد خمیری برای شما ارائه کرده ایم که در واقع بخشی از آزمایش حدود اتربرگ است.
با استفاده از لینک زیر می توانید آنرا دانلود کنید.
در خصوص نحوه انجام تست حد خمیری سوالی دارید؟
اگر با خواندن مطالب بالا در ذهن شما سوالی پیش آمده و یا در خصوص نحوه انجام تست حد خمیری سوالی دارید، می توانید در بخش نظرات، در زیر همین مطلب، سوال خود را بپرسید.
کارشناسان ما پس از چند دقیقه پاسخ شما را خواهند داد.
تفاوت ترک های طولی و ترک های عرضی در حد خمیری چیست؟!
منظورتان را از تفاوت متوجه نمیشوم. یعنی چه تفاوتشان در چیست؟ تفاوتشان در این است که یکی طولی است دیگری عرضی. اگر منظورتان این است که با دیدن کدامیک آزمایش را متوقف می کنیم، باید بگویم با هیچ یک، ترکی که موجب به پایان رسیدن تست حد خمیری است، ترک سوسماری است. یعنی ترکیبی از ترک طولی و عرضی
سلام وقت بخیر PL خاک رسی در حدود چقدر باید باشه؟
سلام. اصلا نمیشه عدد ثابتی ارائه کرد. دامنه خمیری خاک با خاک فرق می کند. اما دامنه خمیری خاک رس جنوب تهران حدود ۲۰ می باشد.
سلام
چه رابطه ای بین PI و زاویه اصطکاک داخلی خاک هست؟
سلام. ارتباط دادن پارامترهای خمیری مثل PI با پارامترهای خاک درشت دانه مثل زاویه اصطکاک داخلی آنچنان متداول نیست. من هم همچنین رابطه ای که شما در جستجوی آن هستید ندیده ام. اما در علم ژئوتکنیک تقریبا هر پارامتری را به پارامتر دیگر ارتباط می دهند. ممکن است در مقالات بگردید بتوانید رابطه ای پیدا کنید.
سلام
چرا بعد از اینکه سیمان رو برای تثبیت خاک بهش اضاف کردیم حد خمیری خاک افزایش پیدا میکنه؟
سلام. به دلیل اینکه سیمان پیوند بین ذرات را قوی تر کرده و خاک چسبنده تر می شود. لذا حد خمیری آن بالاتر می رود.
۱. اون مقدار از نمونه که برمیداریم برای فتیله کردن همه ش رو باید برای تعیین درصد رطوبت برداریم یا خیر؟
۲. آیا باید نمونه با رسیدن به فتیله ی با قطر ۳.۲ میلی قطعه قطعه بشه یا فقط ترک مشاهده بشه؟
متشکر از لطفتون
جواب سوال اول: خیر نیاز نیست کل نمونه رو برای آزمایش تعیین درصد رطوبت جدا کنید. چرا که رطوبت در تمام نقاط خاک یکسان توزیع شده و اگر حتی بخشی از اون خاک رو جدا کنید، نتیجه آزمایش درست خواهد بود.
جواب سوال دوم: تو آیین نامه گفته شده که فتیله خرد شود