درصد اشباع خاک

درصد اشباع خاک

درصد اشباع خاک یا همان درجه اشباع، از جمله خواص فیزیکی هر خاکی است که دونستن اون میتونه کمک زیادی به شناخت اون خاک بکنه.
در این آموزش کوتاه در پی آن هستیم که ضمن معرفی مفهوم درجه اشباع، حالات مختلف خاک ها از نظر میزان اشباع بودن را بررسی کنیم.
در انتها یک انیمیشن دیدنی از معرفی درجه اشباع خاک ها برای شما آماده کرده ایم.

درصد اشباع چیست؟

درصد اشباع یا درجه اشباع نسبت حجم آب به حجم حفرات داخل خاک است.
در بعضی از مراجع، درجه اشباع را ضربدر صد می کنند تا درصد آن حاصل شود.
درصد اشباع از رابطه زیر به دست می آید:

فرمول درصد اشباع خاک

فرمول درصد اشباع خاک

که در رابطه بالا، Vw حجم آب موجود در خاک و Vv حجم حفرات است.
حجم حفرات برابر است با حاصل جمع حجم آب به علاوه حجم هوا.
همانطور که در رابطه بالا مشخص است، درجه اشباع را با حرفSr یا S نمایش می دهند.
نام دیگر درجه اشباع، محتوای آب است.

 

 

درجه اشباع هر خاک چند است؟

خاک ها از نظر درصد اشباع، در سه حالت طبقه بندی می شوند:

۱- خاک کاملا اشباع

این دسته از خاک ها، خاک هایی هستند که تمامی حفرات آنها از آب پر شده است.
در این گونه خاک ها، هوایی داخل خاک وجود ندارد.
پس حجم حفرات مساوی حجم آب درون خاک می شود.
بدین ترتیب درصد اشباع مساوی ۱۰۰ می شود.
پس درجه اشباع خاک های کاملا اشباع، صد در صد است.

۲- خاک کاملا خشک

در این دسته از خاک ها، هیچگونه آبی وجود ندارد و تمام حفرات از هوا پر شده است.
با توجه به فرمول درصد اشباع، Vw صفر خواهد شد.
لذا صورت کسر صفر می شود.
پس در حالتی که خاک کاملا خشک باشد، درصد اشباع، مساوی صفر است.

۳- خاک غیراشباع

خاک های غیراشباع، حالت فیمابین خاک خشک و خاک کاملا اشباع را دارند.
یعنی بخشی از حفرات آنها با خاک و بخش دیگر با هوا پر شده است.
در این حالت درصد اشباع بین صفر تا ۹۹ متغیر خواهد بود.

فیلم معرفی درصد اشباع

در این انیمیشن کوتاه، درجه اشباع خاک ها به زبان فارسی معرفی شده است.
این ویدئو رو تماشا کنید و اگر سوالی داشتید در بخش نظرات بپرسید.

 

 

درجه اشباع در روابط وزنی-حجمی

درصد اشباع هر خاک را می توان با استفاده از روابط وزنی حجمی به دست آورد.
یکی از مهمترین روابط وزنی-حجمی در دنیای ژئوتکنیک، رابطه زیر است:

درجه اشباع در روابط وزنی حجمی

درجه اشباع در روابط وزنی حجمی

در رابطه بالا، اگر مقدار Gs خاک را ضربدر درصد رطوبت خاک کنیم، مقدار درصد اشباع ضربدر درصد تخلخل خاک به دست می آید.
مقدار Gs از آزمایش چگالی ویژه خاک به دست می آید.

 

 

راجع به درصد اشباع خاک سوالی دارید؟

در صورتی که پیرامون درصد رطوبت خاک ها سوالی دارید و یا با خواندن مطالب بالا ابهامی در ذهن شما ایجاد شد، می توانید در بخش کامنت ها در زیر همین مطلب، پرسش خود را مطرح کنید.
کارشناسان ما پس از چند دقیقه پاسخ شما را خواهند داد.

39 پاسخ
  1. هادی
    هادی گفته:

    با سلام ممنون از سایت خوبتون.یه سوال
    ضریب پواسون خاک در حالت اشباع بیشتره یا در حالت خشک؟و حدودا ضریب پواسون در حالت اشباع به یک میل میکنه یا صفر.؟

    پاسخ
    • مرجع تخصصی آزمایش خاک
      مرجع تخصصی آزمایش خاک گفته:

      سلام
      پاسخ سوال اول: ضریب پوآسون خاک ها در حالت اشباع بیشتر است.
      پاسخ سوال دوم: به هیچکدام. به ۰٫۵ میل می کند.

    • مرجع تخصصی آزمایش خاک
      مرجع تخصصی آزمایش خاک گفته:

      سلام. کی گفته وزن مخصوص ماسه باید از رس کمتر باشه؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      درجه اشباع نشان می دهد چند درصد حفرات خاک از آب پر شده است. به همین دلیل بین صفر تا صد متغیر است. درصد بالای ۱۰۰ یا زیر صفر مفهوم فیزیکی ندارد.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. بله نحوه استقرار دانه های خاک در دو حالتی که فرمودید متفاوت است. در حالت اشباع، نیروی غوطه وری وجود دارد که اندکی وزن دانه ها را کم می کند. این نیرو در حالت خشک وجود ندارد.

  2. محمد
    محمد گفته:

    با سلام بنده سوالی داشتم
    *یک نمونه خاک خشک را با افزایش آب به حالت اشباع میرسانیم.در این حالت وزن نمونه ۲۰درصد وزن افزایش ولی حجم تغییری نمیکند.اگر چگالی دانه های جامد ۲.۵ باشد، تخلل چه قدر است؟
    سپاس از شما.
    متشکرم.

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. متاسفانه سوال درسی و امتحانی پاسخ نمی دیم. چرا که حق سایر همکلاسی های شما تضییع می شود. اما دقت کنید که حل این سوال بسیار راحت بوده و می توانید با استفاده از روابط وزنی-حجمی تخلخل خاک را محاسبه کنید.

  3. طناز داوودی
    طناز داوودی گفته:

    سلام خسته نباشید
    چرا باید برای ازمایش ها مثل برش مستقیم ،تحکیم و … خاک را اشباع کنیم ؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      در آیین نامه ها و استانداردها لزوما تاکیدی بر اشباع بودن خاک ها نکرده است و می توانید این آزمایش ها را به صورت غیراشباع هم انجام دهید. اما این تست ها به این دلیل اغلب اشباع انجام می شود که پارامترهای حداقلی و در جهت اطمینان به دست آید.

  4. محمد حسین جعفرزاده
    محمد حسین جعفرزاده گفته:

    سلام
    ممنوت میشم راهنمایی ام کنید
    اگر خاکی داشته باشیم بصورت خشک و بعد به آن ۸ درصد آب اضافه کنیم تغیر پوکی رو از چه فرمولی بدست میاوریم در حالت خشک و بعد از اضافه کردن ۸ درصد آب توی جواب نوشته بود پوکی زیاد میشه چون افزایش حجم رو داریم ولی توضیح نداده بود خیلی فکر کردم متوجه نشدم

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. پوکی را می توانید از تقسیم حجم حفرات (Vv) به حجم کل خاک (V) محاسبه نمایید.

  5. نیلوفر
    نیلوفر گفته:

    برای بدست آوردن EC خاک ابتدا گل اشباع رو از صافی عبور میدهیم وعصاره میگیریم چرا رنگ نمونه عصاره پس ازرد شدن از کاغذ صافی کدر میشود

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. در کل این وبسایت آزمایش های مکانیک خاک تشریح میشود. در واقع در پی آن هستیم که بدانیم خاک چه میزان تحمل بار خواهد داشت. بحثی که شما مطرح کردین جز مباحث آزمایش خاک کشاورزی است.

  6. نیلوفر
    نیلوفر گفته:

    در آزمایش گل اشباع چرا با اینکه نمونه خاک اشباع شده پس از گذشت چند دقیقه آب روی سطح نمونه قرار میگیرد

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      ذرات جامد خاک به دلیل وزن بیشتری که نسبت به آب دارند، تحت وزن خودشان به سمت پایین حرکت کرده و حفرات خاک را پر می کنند. به این پدیده تحکیم خاک گفته می شود.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. بستگی دارد نمونه خاک خودتان را از چه عمقی اخذ کرده باشید. اگر از زیر سطح آب زیرزمینی نمونه گرفته اید، خاک شما اشباع است. در غیر اینصورت خاک غیراشباع می باشد.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. Dr یا تراکم نسبی خاک در طبیعت، عدد ثابت و یکسانی نیست و می تواند متغیر باشد.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. در علم ژئوتکنیک به مقاومت خاک تحت تنش رسیدگی می شود. بررسی محتویات بازی خاک و یا مباحث مربوط به تبادل کاتیونی مربوط به مکانیک خاک نیست و لازم است سوالتون رو از آزمایشگاه های شیمی بپرسید.

  7. وحیده
    وحیده گفته:

    سلام اگه وزن نمونه خاک۱۶۸گرم و بعد از خشک کردن ۱۳۰.۵گرم شود، و وزن حقیقی ۲.۷۳g/cm³باشد درجه اشباع رو میگین؟
    ممنون میشم اگه جواب بدین.

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. بدون داشتن مقدار Gs امکان محاسبه درجه اشباع وجود ندارد.

  8. nur
    nur گفته:

    اگه بخوام درصد اشباع خاک رو بدست بیارم چه کنم.
    وزن مخصوص ظاهریم حدودا ۰/۸عددش غیز منطقی نیست؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      وزن مخصوص ۰٫۸ گرم بر سانتی متر مکعب غیر منطقیه به نظرم. معمولا چگالی خاک ها بین ۱٫۴ تا ۱٫۹ متغیر است.

    • زهرا
      زهرا گفته:

      سلام یک خاکی از طبیعت برمیداریم از کجا بدانیم خاک کاملا اشباع است؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. اگر نمونه از زیر سطح آب زیرزمینی اخذ شده است، اشباع است. در غیر این صورت غیراشباع می باشد.

  9. محبوبه دلدار
    محبوبه دلدار گفته:

    سلام برای انجام آزمایشات مهندسی مثل برش مستقیم به صورت اشباع چطور بفهمیم که نمونه خاک اشباع شده است.

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. روال کار چنین است که محفظه اطراف جعبه برش مستقیم را پر از آب می کنند. چند روز آن را در وضعیت غرقاب نگه می دارند تا کاملا اشباع شود. جهت اطمینان از اشباع شدن، گاهی خاک را با فشار آب، اشباع می کنند.

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *