آزمایش نفوذ استاندارد SPT

آزمایش SPT نفوذ استاندارد Standard penetration test

آزمایش اس پی تی SPT یا نفوذ استاندارد متداول ترین آزمایش صحرایی است.
مزایای بسیار زیاد و آسان بودنش موجب شده تا هر آزمایشگاه مکانیک خاک، نگاه ویژه ای به یادگیری این آزمایش داشته باشد.
در این نوشتار هر آنچه لازم است از آزمایش SPT بدانید، خواهید یافت.

SPT چیست

آزمایش نفوذ استاندارد یا اس پی تی SPT  در سال ۱۹۲۷ در آمریکا برای خاک های ماسه ای و شنی ابداع شد.
در آن زمان نمونه گیری از خاک ماسه ای و شنی به راحتی نمونه گیری از خاک های رسی نبود.
لذا لازم بود دستگاهی اختراع شود که بدون نیاز به نمونه گیری، خصوصیات خاک را در محل نشان دهد.
اما امروزه کاربرد آزمایش نفوذ استاندارد SPT محدود به خاک های درشت دانه نبوده و برای خاک های ریزدانه هم به کار می رود.
پس از زلزله نیگاتای ژاپن، محققین در پی یافتن ارتباطی بین درصد تراکم و عدد SPT بودند.
پس از آن، استفاده از اس پی تی گسترش یافت و عدد SPT جهت حصول پارامترهای ژئوتکنیکی دیگر نیز گسترش یافت.

این آزمایش در حین حفاری و در فواصل دو تا سه متری در عمق خاک انجام می شود.
استاندارد انجام این آزمایش ASTM D1586-67 است.
فرم کلی این آزمایش به این صورت است که یک وزنه با وزن ۱۴۰ پوند معادل ۶۳٫۵ کیلوگرم از ارتفاع ۳۰ اینچی که در واقع ۷۶ سانتی متر است سقوط می کند.
روی میله متصل به وزنه، سه خط پانزده سانتی متری وجود دارد.
تعداد ضربات لازم جهت نفوذ سه خط پانزده سانتی متری اطلاعات مفیدی به مهندسان ژئوتکنیک می دهد که موضوع این مقاله ماست.
مجموع ضربات لازم جهت نفوذ خط دوم و سوم، به عدد اس پی تی یا Nspt معروف است.

 

 

 

فیلم آزمایش SPT

در این بخش، قسمت کوتاهی از یک آزمایش نفوذ استاندارد برای شما تهیه شده است.
این آزمایش، با استفاده از چکش اس پی تی ماشینی انجام شده است.

 

 

 

در این فیلم مشاهده کردید که روی میله ای سه خط قرمز علامت گذاری شده است.
این خطوط باهم ۱۵ سانتی متر فاصله دارند.
یک کارگر چکش را به بالا می کشد و کارگر دیگر مراقب است که تعادل چکش حفظ شود.
شخص فیلمبردار ضربات را شمارش می کند.
همانطور که در فیلم مشخص است، خط اول با ۲۲ ضربه نفوذ می کند.
خط دوم با ۳۰ ضربه نفوذ می کند. به همین ترتیب مشاهده کردیم که خط سوم با ۴۲ ضربه به داخل زمین نفوذ می کند.
با توجه به نتایجی که تو فیلم مشاهده کردید، می تونید تیپ خاک رو حدس بزنید؟

مزایا و معایب تست SPT

دلیل اینکه آزمایش نفوذ استاندارد یکی از متداول ترین آزمایش های مکانیک خاک است، مزایای اشاره شده در زیر است:

  • قابلیت انجام آزمایش حین حفاری
  • ساده بودن روند انجام آزمایش
  • مناسب انجام آزمایش در انواع خاک ها
  • قابلیت انجام تست بر روی سنگ های ضعیف
  • در دسترس بودن تجهیزات این آزمایش، در تمام کشور

از طرفی برخی معایب که در ادامه بیان می شود، موجب شده استفاده از این آزمایش محدود گردد:

  • دست خوردگی زیادی در نمونه های آزمایشی ایجاد می کند.
  • عدد به دست آمده از این آزمایش خام است.
    برای مقاصد مختلف نیاز به تحلیل های گوناگونی روی خاک ها می باشد.
  • استفاده از این آزمایش بر روی خاک های ریزدانه رسی توصیه نمی شود.
  • دامنه وسیعی از تغییرات نتایج وجود دارد.
    این دامنه وسیع موجب عدم اطمینان به نتایج شده است.

پارامترهای موثر بر عدد اس پی تی

مقدار Nspt همواره ثابت نیست و پارامترهای مختلفی در آن موثر هستند.
با تغییر کردن این پارامترها، عدد اس پی تی نیز تغییر می کند.
این عوامل عبارتند از:

نوع خاک

در خاک های درشت دانه و تیزگوشه عدد اس پی تی بیشتر و در خاک های ریزدانه و گرد گوشه عدد SPT کمتر است.

دانسیته نسبی

هرچه دانسیته طبیعی خاک بیشتر باشد و خاک متراکم تر باشد مقدار عدد اس پی تی SPT بیشتر خواهد شد.

تاریخچه تنش

هرچه میزان OCR خاک بالاتر باشد میزان عدد نفوذ استاندارد  SPT بالاتر خواهد بود.

تکنیک استفاده شده

نحوه انجام آزمایش اس پی تی می تواند در میزان Nspt تاثیر گذار باشد.
به عنوان مثال نوع چکش استفاده شده، تعداد دورپیچ های قرقره، قطر گمانه و… می تواند در عدد SPT تاثیر گذار باشد.

 

 

کاربردهای آزمایش نفوذ استاندارد SPT

از طریق آزمایش اس پی تی می توان بسیاری از پارامترهای ژئوتکنیکی را تخمین زد.
فقط کافیست این آزمایش را انجام دهید و با استفاده از روابط تقریبی، پارامتر دلخواه خود را به دست آورید.
در ادامه به برخی از این فرمول ها و پارامترهای ژئوتکنیکی اشاره می شود.

۱- تخمین تراکم نسبی خاک (Dr)

تراکم نسبی خاک ها از حاصل تقسیم چگالی به دست آمده از آزمایش دانسیته در محل به حداکثر چگالی آزمایشگاهی به دست می آید.
اما خیلی از مواقع امکان به دست آوردن مستقیم تراکم نسبی وجود ندارد.
محققین مختلفی عدد اس پی تی را به درصد تراکم خاک مرتبط کرده اند.
اولین رابطه، فرمولی است که اسکمپتون در سال ۱۹۸۶ ارائه کرده است:

فرمول محاسبه تراکم نسبی با استفاده از عدد اس پی تی

فرمول محاسبه تراکم نسبی با استفاده از عدد اس پی تی

در فرمول بالا، P0 تنش موثر خاک در عمق مورد بررسی است.
واحد آن کیلوپاسکال می باشد.
رابطه دیگری که برای تخمین درصد تراکم به کار می رود، رابطه ای است که توسط یوشیدا و همکارانش در سال ۱۹۸۸ معرفی شد.
فرمول ارایه شده به شکل زیر است:

فرمول محاسبه درصد تراکم نسبی با استفاده از آزمایش SPT

فرمول محاسبه درصد تراکم نسبی با استفاده از آزمایش SPT

در رابطه فوق، فشار سربار موثر یا P0 را باید بر حسب کیلوپاسکال وارد کنید.
Dr به دست آمده از فرمول بالا، برحسب درصد خواهد بود.
برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به Dr خاک ها و اینکه هر عدد به دست آمده برای Dr چه معنا و مفهومی دارد، می توانید به مقاله آزمایش تراکم مراجعه نمایید.

۲- تخمین مدول سختی (E)

از دیگر پارامترهایی که می توان از عددهای اس پی تی بدست آورد، مدول الاستیسیته یا مدول سختی خاک است.
دانشمندان زیر در این زمینه فعالیت داشته اند:

  • (parry (1978
  • (clayton (1995

برخی محققین نیز ارتباط دادن عدد SPT ، به مدول الاستیسیته را صحیح نمی دانند و این عدد را به مدول برشی یا G ارتباط می دهند.

بعضی از روابط مدول الاستیسیته در جدول زیر خلاصه شده است.

نوع خاک رابطه با عدد اس پی تی
ماسه شن دار E = 600×(Nspt+6) Nspt<15
ماسه شن دار E = 600×(Nspt+6)+2000 Nspt>15
ماسه رس دار E = 320 × (Nspt + 15)
لای E = 300 × (Nspt + 6)
ماسه شن دار E = 1200 × (Nspt+6)
ماسه بیش تحکیم E = 40000 + 1050 × Nspt
ماسه عادی تحکیم E = 2750 × Nspt
ماسه اشباع E = 250 × (Nspt + 15)
ماسه عادی تحکیم (E = 18500 × ln (Nspt
ماسه عادی تحکیم E = 6000 × Nspt
ماسه عادی تحکیم E = 500 × (Nspt + 15)
ماسه عادی تحکیم ( E = 7000 ×√( Nspt

مرجع روابط فوق کتاب تحلیل و طراحی پی نوشته باولز لست.
واحد مدول الاستیسیته در فرمول های بالا، کیلوپاسکال می باشد.

۳- تخمین زاویه اصطکاک داخلی (Ø)

زاویه اصطکاک داخلی ازجمله پارامترهای مقاومت برشی است که از آزمایش سه محوری به دست می آید.
می توان با روابط ارائه شده توسط محققین زیر، این پارامتر را به صورت غیرمستقیم نیز به دست آورد:

  • (Meyerhof (1976
  • (Peak and Hansen (1967
  • (Demell (1971

برخی از روابط پیشنهادی که رابطه بین زاویه اصطکاک داخلی و عدد اس پی تی را بیان می کنند در جدول زیر آورده شده است.

رابطه Ø با عدد SPT
Ø= ۰٫۴۵×Nspt+20
Ø= (۱۸×Nspt)^0.5+15
Ø= ۰٫۳۶×Nspt+27
Ø=۲۸ + ۰٫۱۵ × Dr

در روابط فوق مقدار Ø بر حسب درجه به دست می آید.
مرجع هر سه رابطه بالا، کتاب تحلیل و طراحی پی باولز است.
لازم به ذکر است مقدار دقیقتر زاویه اصطکاک داخلی را می توانید از آزمایش برش مستقیم نیز به دست آورید.

۴- تخمین مقاومت برشی زهکشی نشده (Cu)

این پارامتر از آزمایش سه محوری UU به صورت مستقیم به دست می آید.
اما می توان آنرا به صورت غیر مستقیم از عدد SPT نیز به دست آورد.
برای رسیدن به این هدف باید از روابط ارائه شده توسط (Bowels (1996 استفاده کرد.
این دانشمند عقیده داشت که هنگام انجام آزمایش SPT آب فرصت زهکشی نداشته و شرایط مشابه آزمایش سه محوری زهکشی نشده است.

۵- ارزیابی روانگرایی

از نتایج آزمایش SPT می توان جهت تخمین پتانسیل روانگرایی در خاک های ماسه ای استفاده کرد.
بدین ترتیب که در خاک های ماسه ای با سطح آب زیرزمینی بالا، هنگامی که Nspt در خاک بالا باشد احتمال روانگرایی کم است و بالعکس.
برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید مقاله (Seed et al. (1986 و یا مقالات روانگرایی ایشیهارا را مطالعه کنید.

۶- تعیین تیپ بندی خاک

انواع تیپ بندی خاک  به صورت مستقیم با استفاده از سرعت موج برشی و از آزمایش دانهول به دست می آید.
اما با استفاده از عدد اس پی تی بدست آمده می توان تیپ خاک را تعیین کرد.

  • تعیین تیپ خاک با SPT ماشینی

در آزمایش SPT ماشینی اگر عدد اس پی تی، بیش از ۵۰ باشد خاک از نوع دو و یک است.
اگر عدد اس پی تی بین ۱۵ تا ۵۰ باشد، خاک تیپ سه است.
در شرایطی که عدد اس پی تی کمتر از ۱۵ باشد، خاک تیپ چهار است.

  • تعیین تیپ خاک با SPT دستی

در آزمایش SPT دستی یا آلمانی، اگر عدد اس پی تی بیش از ۱۶۰ باشد، خاک از نوع دو یا یک است.
اگر عدد اس پی تی بین ۴۸ تا ۱۶۰ باشد، خاک از نوع سه است.
در صورتیکه عدد SPT زیر ۴۸ باشد، خاک از نوع چهار است.

به عنوان تمرین، در فیلم آزمایش اس پی تی که در ابتدای این مطلب مشاهده کردید، در بخش کامنت ها، بگید خاک تیپ چنده؟ 🙂

 

 

۷- تعیین سرعت موج برشی (Vs)

سرعت موج برشی در خاک ها، به سرعت حرکت موج S یا موج برشی در پروفیل خاک گفته می شود.
سرعت این موج به صورت مستقیم از آزمایش دانهول به دست می آید.
اما در طول زمان های مختلف روابط زیادی برای تخمین سرعت موج برشی ارائه شده است.
با استفاده از جدول زیر می توانید سرعت موج برشی را بر حسب نتایج آزمایش SPT تخمین بزنید.
در جدول زیر سرعت موج برشی بر حسب متر بر ثانیه ارائه شده است.
شایان ذکر است در روابط ارائه شده N ، عدد اس پی تی است.
در واقع N، مجموع دو عدد دوم و سوم در آزمایش SPT می باشد.
Z عمق قرار گیری خاک نسبت به صفر-صفر زمین است.

سرعت موج برشی (Vs) منبع
۱۹×(N^0.6) Kanai et al. (1966)
۸۲×(N^0.39) Ohsaki and Iwasaki (1973)
۹۲×(N^0.329) Imai and Yoshimura (1975)
۹۰×(N^0.341) Imai et al. (1975)
۹۱×(N^0.337) Imai (1977)
۸۵×(N^0.348) Ohta and Goto (1978)
۶۱×(N^0.5) Seed and Idriss (1981)
۹۷×(N^0.314) Imai and Tonouchi (1990)
۷۶×(N^0.33) Imai and Yoshimura (1975)
۱۲۱×(N^0.27) Yokota et al. (1991)
۸۵×(N^0.31) Ohta and Tosiuna (1970)
۱۰۰×(N^0.33) Jopan (1980)
۸۴٫۵ × ((z+1)^0.246) × N^0.118 Lee (1992)
۵۹×(N^0.47) Ohsaki and Iwasaki (1973)
۱۰۰×(N^0.29) Sykora and Stokee (1983)
۱۱۶×(N^0.277) Gatmiri (2000)
۹۴×(N^0.34) Ohta and Goto (1978)
۳۲×(N^0.5) Shibata (1970)
۸۷×(N^0.36) Ohta et al. (1972)
۸۸×(N^0.34) Ohta and Goto (1978)
۸۰×(N^0.33) Jopan (1980)
۵۶×(N^0.5) Seed et al. (1983)
۱۲۵×N.3 Okamota et al. (1989)
۵۷×N.49 Lee (1990)
۸۲٫۸×(z+1).223N.134 Lee (1992)
۶۹×(z^0.2)×(N^0.17) Jamiolkowski et al. (1988)
۷۵٫۹×(z^0.2)×(N^0.17) Jamiolkowski et al. (1988)
۱۰۰×(z^0.2)×(N^0.17) Jamiolkowski et al. (1988)
۸۳×(z^0.14)×(N^0.25) Yoshida et al. (1988)
۲۲×(N^0.85) Jafari et al.(2000)
۱۳۴×(z^0.2)×(N^0.3) Baziar et al. (1998)
۱۶۱×(N^0.227) Jica (2000)

 

۸- تخمین مدول عکس العمل بستر (Ks)

مدول عکس العمل بستر (Ks) مقدار تنشی است که اگر به صورت قائم بر روی بستری وارد شود، موجب نشست به اندازه یک واحد خواهد شد.
مقدار دقیق این پارامتر، از آزمایش بارگذاری صفحه بدست می آید.
اما می توان این مقدار را با استفاده از جدول زیر نیز تخمین زد.
شایان ذکر است در جدول پایین مقاومت محدود نشده بر حسب کیلوگرم بر سانتی متر مربع و مدول عکس العمل بستر بر حسب کیلوگرم بر سانتی متر مکعب بیان شده است.

 

 

 

برای تخمین مدول عکس العمل بستر در خاک های چسبنده از جدول زیر استفاده کنید.

خاک چسبنده
میزان تراکم مقاومت محدود نشده مدول عکس العمل بستر
سفت ۱-۲ ۲٫۷
خیلی سفت ۲-۴ ۲٫۷-۵٫۴
سخت بیش از ۴ ۵٫۴-۱۰٫۸

برای تخمین مدول عکس العمل بستر در خاک های دانه ای از جدول زیر استفاده کنید.

 

خاک دانه ای
میزان تراکم عدد SPT مدول عکس العمل بستر
شل کمتر از ۱۰ ۰٫۹-۱٫۵
متوسط ۱۰-۳۰ ۰٫۹-۴٫۷
متراکم بیش از ۳۰ ۲٫۹-۱۸

۹- تخمین ظرفیت باربری خاک

با استفاده از نتایج حاصل از آزمایش spt می توان ظرفیت باربری خاک را مطابق فرمول زیر محاسبه کرد:

فرمول تخمین ظرفیت باربری با استفاده از عدد اس پی تی

فرمول تخمین ظرفیت باربری با استفاده از عدد اس پی تی

در رابطه بالا عدد اس پی تی، مربوط به عددی است که از عمق تقریبی ۰٫۷۵B به دست آمده باشد.
B عرض پی است.
در رابطه فوق، ضریب اطمینان ۸ لحاظ شده است.
ظرفیت باربری که از فرمول بالا بدست بیاید، واحدش کیلوپاسکال است.
مرجع فرمول فوق کتاب تحلیل و طراجی پی باولز است.

 

 

انواع آزمایش نفوذ استاندارد SPT

چکش های آزمایش اس پی تی به دو دسته کلی تقسیم بندی می شوند.
در این بخش این دو نوع چکش معرفی شده و با یکدیگر مقایسه می گردند:

 SPT ماشینی

آزمایش اس پی تی ماشینی یا آزمایش اس پی تی استاندارد، آزمایشی است که توسط دستگاه حفاری صورت می گیرد.
نوک چکش سه خط پانزده سانتی متری دارد و وزنه ۶۳٫۵ کیلوگرمی تا ارتفاع ۷۶ سانتی متری بالا آمده و از بالا رها می شود.
نمایی از انجام این آزمایش در تصویر زیر مشاهده می شود.
در این آزمایش اگر عدد اس پی تی بالاتر از عدد پنجاه باشد، خاک از نوع دو است.
ابتدای این مقاله، فیلمی از آزمایش اس پی تی ماشینی قرار گرفته است.

 

 SPT دستی

آزمایش اس پی تی ماشینی در هر موقعیتی قابل انجام نیست.
لذا نوع کوچک شده ای از آزمایش اس پی تی استاندارد، SPT دستی یا اس پی تی آلمانی اختراع شد تا بتواند خصوصیات خاک را در همه جا به ما نشان دهد.
این آزمایش بر اساس استاندارد DIN آلمان انجام می شود.
از این رو به اس پی تی آلمانی نیز معروف است.
در این آزمایش مرز بین خاک تیپ دو و تیپ سه، عدد ۱۶۰ است.
برای تبدیل نتایج آزمایش اس پی تی دستی به ماشینی از ضریب ۳٫۲ استفاده می شود.
مثلا اگر عدد SPT در آزمایش دستی، ۳۲ شد، به این معناست که اگر آزمایش را با چکش استاندارد ماشینی انجام می دادیم، نتیجه معادل ۱۰ می شد.
نمایی از انجام آزمایش SPT دستی را در فیلم زیر مشاهده می کنید.

می تونید حدس بزنید، با توجه به فیلم زیر، خاک تیپ چنده؟ 🙂

 

 

تفسیر نتایج آزمایش spt

حالا که با انواع مختلف آزمایش های اس پی تی آشنایی پیدا کردین، وقت آن رسیده که تفسیر نتایج بدست آمده از آنرا هم یاد بگیرید.
همانطور که قبلا گفتیم این آزمایش به دو دسته ماشینی و دستی طبقه بندی می شود.
حال تفسیر نتایج را برای هر دو حال بیان می کنیم:

۱- تفسیر نتایج تست SPT ماشینی

همانطور که قبلا گفتیم نتایج حاصل از آزمایش اس پی تی ماشینی بین ۰ تا ۵۰ می باشد.
اگر عدد اس پی تی بین ۰ تا ۱۵ بود یعنی خاک ضعیف و شل است.
درصورتیکه این عدد بین ۱۵ تا ۵۰ بود یعنی خاک متوسط است.
اگر Nspt بیش از ۵۰ بود، خاک قوی و محکم است.

۲- تفسیر نتایج آزمایش اس پی تی دستی

تست SPT دستی نیز شرایط مشابهی مثل آزمایش ماشینی دارد.
با این تفاوت که ضریب ۳٫۲ به آن اعمال می شود.
اگر عدد اس پی تی بین ۰ تا ۴۸ بود، خاک ضعیف و شل است.
در شرایطی که عدد SPT بین ۴۸ تا ۱۶۰ شد، خاک متوسط است.
و در صورتیکه این عدد بیش از ۱۶۰ باشد، نشان دهنده خاک قوی و محکم است.

تفاوت آزمایش spt و cpt

خیلی وقتا آزمایشگاه های مکانیک خاک این دو واژه را با یکدیگر اشتباه می گیرند.
هر چند شباهت های زیادی بین این دو آزمایش وجود دارد، اما ماهیت آزمایش CPT با آزمایش نفوذ استاندارد متفاوت است.
در آزمایش اس پی تی، نوک مخروط به خاک ضربه می زند.
در صورتیکه در تست سی پی تی اصلا ضربه در کار نیست.
نوک مخروط آزمایش سی پی تی به جای ضربه زدن داخل خاک فرو می رود.
از مقاومت نوک و مقاومت جدار مخروط می توان پارامترهای ژئوتکنیکی خاک ها را تخمین زد.
شرح کامل تست اس پی تی را که در همین مقاله گفتیم.
برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به تست سی پی تی نیز می توانید به مقاله آزمایش CPT مراجعه کنید.

نکات مهم هنگام انجام تست اس پی تی

هنگام انجام آزمایش نفوذ استاندارد لازم است نکات زیر را به دقت انجام دهید:

  1. قبل از انجام آزمایش گمانه باید تمیز باشد.
    سطح مایع حفاری پایین تر از سطح آب زیر زمینی باشد.
  2. جهت جت آب شستشو افقی باشد.
    خروج آب از نمونه گیر نباید در جهت قائم انجام شود.
  3. راد ها نباید بیش از عمق اندازه گیری مقاومت کوبیده شوند.
  4. لازم است آزمایش هر یک تا سه متر انجام شود.
  5. اگر میله و تجهیزات آزمایش تحت وزن خودشان به داخل زمین فرو رود، Nspt=0 لحاظ می شود.
  6. اگر آزمایش در زمین های سنگی یا بسیار سخت انجام شود، بهتر است از مخروط توپر به جای نمونه گیر توخالی استفاده شود.
    اینکار باعث می شود لبه های نمونه گیر آسیب نبیند.

چه زمانی آزمایش SPT متوقف می شود؟

در صورتی که یکی از شرایط زیر پیش آید لازم است آزمایش متوقف گردد:

  • چنانچه ضربات اس پی تی در کل برای ۳۰ سانتی متر بیش از ۱۰۰ شود.
  • در صورتیکه عدد اس پی تی برای یکی از ۱۵ سانتی متر اول، دوم یا سوم بیش از ۵۰ شود.
  • حین ده ضربه اول هیچگونه تغییری در نفوذ ایجاد نشود.

اگر یکی از سه حالت فوق رخ داد، لازم است فرایند کوبیدن متوقف شود.
عدد اس پی تی در این شرایط به صورت کسری بیان می شود.
صورت کسر عدد اس پی تی و مخرج کسر میزان نفوذ.
اگر توقف بخاطر برخورد با سنگ باشد، لازم است ضوابط آزمایش خاک هنگام برخورد با زمین سنگی به طور کامل انجام شود.

spt مخفف چیست ؟

این کلمه مخفف Standard Penetration Test است.
معنی آن “آزمایش نفوذ استاندارد” می باشد.

 

آموزش خصوصی تست نفوذ استاندارد SPT

در صورتی که تمایل به یادگیری آزمایش اس پی تی را به صورت عملی و خصوصی دارید، می توانید در دوره عملی آموزش آزمایش های آزمایشگاه مکانیک خاک شرکت نمایید.

 

 

در خصوص آزمایش SPT سوالی دارید؟

در صورتی که پس از مطالعه مطالب بالا سوالی برایتان پیش آمد و یا در مورد نحوه انجام آزمایش SPT سوالی دارید، در بخش دیدگاه ها، زیر همین نوشته، سوالتان را مطرح فرمایید.
کارشناسان ما کمتر از چند دقیقه سوالتان را پاسخ خواهند داد.

256 پاسخ
  1. هوشنگ پیرعباسی
    هوشنگ پیرعباسی گفته:

    سلام
    اگه در ۱۵ سانت دوم عدد ۴۰ و در ۱۵ سانت سوم عدد ۵۰/۱۰ بدست بیاوریم. عدد N را در محاسبات N 60 چند باید بنویسیم؟
    اگه ۱۵ سانت دوم ۴۰ و در ۱۵ سانت سوم ۳۵ باشد عدد N را در گزارش باید N=75 بنویسیم یا N>۵۰ ودر محاسباتN60 عدد N چند چند باید بنویسیم؟
    ممنون

    پاسخ
    • مرجع تخصصی آزمایش خاک
      مرجع تخصصی آزمایش خاک گفته:

      سلام.
      پاسخ سوال اول: N60 تابعی از تنش موثر است . تنش موثر نیز بستگی به چگالی خاک و عمق انجام تست اس پی تی دارد. شما هم از این دو پارامتر حرفی به میان نیاورده اید.
      پاسخ سوال دوم: باید بنویسید N=50

  2. زهرا
    زهرا گفته:

    در ازمایش spt ماشینی ۱۵ سانت اول با ۵۰ ضربه فقط ۶ سانتی متر نفوذ داشت که متوقف شد و در دفترچه به صورت ۵۰/۶cm گزارش شد اما برای اکسل که بخواد تیپ خاک را مشخص کند ما فقط ۵۰ را وارد کنیم یا به صورت کسری یعنی ۵۰ تقسیم بر ۶ وارد شود؟
    ۳ متر بالای این عمق با مجموع عدد سوم و دوم گه شد ۹۰ گزارش شده است.

    پاسخ
    • مرجع تخصصی آزمایش خاک
      مرجع تخصصی آزمایش خاک گفته:

      سلام. در نرم افزار آزمایش اس پی تی، دو قسمت برای ورود اطلاعات وجود دارد. یکی عدد اس پی تی و دیگری عدد نفوذ. در قسمت عدد اس پی تی ۵۰ را وارد کنید. در قسمت میزان نفوذ، عدد ۶ را وارد کنید.

  3. هوشنگ پیرعباسی
    هوشنگ پیرعباسی گفته:

    سلام وقتتون بخیر.
    اگه پانزده سانت دوم ۵۰/۷
    و پانزده سانت سوم ۴۱ باشد. کدام یک از Nهای بالا باید در محاسبات N60 نوشته شود؟

    پاسخ
    • مرجع تخصصی آزمایش خاک
      مرجع تخصصی آزمایش خاک گفته:

      سلام. همچین نتایجی وجود ندارد و اگر چنین نتایجی دیدید، نشان از آن است که آزمایش به درستی انجام نشده است.
      اگر پانزده سانتیمتر دوم ۵۰/۷ باشد، باید آزمایش را متوقف کرد. لذا پانزده سانتی متر سوم وجود نخواهد داشت.

  4. مهدی
    مهدی گفته:

    درود بر شما
    سوالات بنده فک کنم الفبای این آزمایش هستش تو یکی از پاسخ کامنتها گفتید در تهران بایستی تا عمق ۱۵ متر زیر تراز پی به ازای هر ۲ تا ۳ متر یکبار ازمایش و پس از آن هر ۴ الی ۵ متر یکبار آزمایش سوال ۱ بر مبنای یک مثال، ساختمانی با گود برداری ۱۸ متر، پس اینجا عمق ۱۹ متری ازمایش باید انجام بدیم درسته؟ و اینکه گفتید هر دو تا ۳ متر یکبار و بعد از اون هر ۴ الی ۵ متر یکبار منظور رو بنده متوجه نمیشم… اگر براتون مقدور هستش توضیح بدین ؟؟؟ بعد اینکه قاعدتا تو این ازمایش، اول از یه گمانه نمونه میگیریم بعد از یه نقطه دیگه ازمایش spt انجام میدیم درسته؟
    در کل ممنون از سایتتون تقریبا کامنتها و پاسخهاتون در کنار روند توضیح داده شده آزمایش بسیار قابل احترام و قابل سپاسگذاری هست
    سپاس از شما و گروه تست خاک

    پاسخ
    • مرجع تخصصی آزمایش خاک
      مرجع تخصصی آزمایش خاک گفته:

      ممنون از محبتی که به ما و مجموعه تست خاک دارید.
      اول از یک گمانه نمونه برداری می کنیم و بعد سراغ حفاری گمانه های بعدی می رویم.
      در گمانه های ماشینی در اوایل عمق، زود به زود نمونه بر می داریم. چون به فونداسیون نزدیک تر است و لایه مهمتری محسوب می شود.
      هرچه از فونداسیون دور می شویم و به هسته زمین نزدیک می شویم، نمونه های کمتری بر می داریم.
      در پروژه های معمول شهری در این عمق ها نمونه برداری می شود و آزمایش اس پی تی نیز در همین اعماق انجام می شود:
      ۱
      ۳
      ۵
      ۷
      ۱۰
      ۱۳
      ۱۶
      ۱۹
      ۲۱
      ۲۵
      ۳۰
      ۳۴

  5. زهرا
    زهرا گفته:

    سلام
    در مورد ازمایش اس پی تی فرمودین که اگر برای هر ۱۵ سانت بیشتر از ۵۰ شد متوقف میکنیم ضربات رو سوال من اینجاست که گفته شده اگر اس پی تی دستی بالای ۱۶۰ باشد خاک نوع یک یا دو میشود اگر‌ما در پنجاه ضربات رو متوقف کنیم مجموع دو تا ۱۵ سانت اخر میشود ۱۰۰ تا و بالای ۱۶۰ هیچ وقت به دست نمیاد پس چه طوری ما خاک نوع دو رو تشخیص بدیم؟؟؟؟؟ ایا وقتی متوجه سنگ شدیم باید تا ۱۰۰ ضربات رو ادامه بدیم و اگر چکش فرو نرفت متوقف کنیم؟؟؟

    پاسخ
    • مرجع تخصصی آزمایش خاک
      مرجع تخصصی آزمایش خاک گفته:

      در همین متن بالا پارامترهای قابل استخراج رو گفتیم دیگه. قسمت قسمت “کاربردهای آزمایش نفوذ استاندارد SPT” را بخوانید.

  6. سید امین حسینیان
    سید امین حسینیان گفته:

    سلام و عرض ادب
    تو آزمایش SPT دستی، N بدست آمده را باید با توجه به روابط اصلاحی (انرژی وارده)، اصلاح بشه و بعد به SPT ماشینی تبدیل بشه یا به طور مسقیم با ضریب ۳٫۲ تبدیل بشه و بعد استفاده بشه؟

    پاسخ
    • مرجع تخصصی آزمایش خاک
      مرجع تخصصی آزمایش خاک گفته:

      سلام. عدد حاصل از آزمایش اس پی تی دستی اول باید با ضریب ۳٫۲ به اس پی تی ماشینی تبدیل شود، سپس در صورت لزوم ضرایب انرژی و… به آن اعمال شود.دقت شود ضرایب طول راد و انرژی و… صرفا روی اس پی تی ماشینی تعریف شده اند.

    • سید امین حسینیان
      سید امین حسینیان گفته:

      سپاس
      مقدار ضرایب انرژی و … رو میفرمایید چه مقداری هستن؟
      و اینکه فرمودین در صورت لزوم یعنی در چه مواقعی؟

    • مرجع تخصصی آزمایش خاک
      مرجع تخصصی آزمایش خاک گفته:

      پاسخ سوال اول: این ضرایب یکی دوتا که نیست بخواهیم در کامنت بگوییم. یه جدول بزرگ داره که در کتب مرجع اومده. توصیه می کنیم به کتاب مهندسی پی باولز مراجعه کنید.
      پاسخ سوال دوم: در صورت لزوم یعنی در شرایطی که بخواهید کار دقیق و علمی انجام دهید. مثلا در شرایطی که بخواهید مقاله ای بنویسید یا تحقیقات دانشگاهی انجام دهید.

  7. Q
    Q گفته:

    امکانش هست که با داشتن وزن مخصوص خشک عدد spt را تخمین زد؟ اگر جدول با فرمولی وجود داره لطف میکنید معرفی بفرمایید

    پاسخ
    • مرجع تخصصی آزمایش خاک
      مرجع تخصصی آزمایش خاک گفته:

      سلام. بله در این خصوص مطالعاتی صورت گرفته است. به عنوان مثال می توانید به مقاله Parsad et al. (2017) مراجعه نمایید.

  8. حسین
    حسین گفته:

    سلام وقت بخیر.من یه سوالی هست در ذهنم که میخواستم بپرسم و اون اینکه ERr دقیقا چیه و چیو نشون میده و چه کاربردی در اصلاح نتایج این آزمایش دارد؟ اگر میشه به طور تفصیلی جواب بدید ممنون میشم. با تشکر از مطالب کاملی که تو سایت قرار میدید.

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. Er حاصل تقسیم Ea به Ein مباشد. حالا تعریف هر یک از این دو پارامتر عبارتند از:
      Ea: انرژی واقعی انتقال یافته از چکش به نمونه گیر
      Ein: انرژی ورودی

  9. ساهی
    ساهی گفته:

    سلام وقت بخیر یه سوال داشتم برای محاسبه سرعت موج برشی به طور معمول کدوم فرمول استفاده میشه ؟!

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. تعداد فرمول ها زیاد است و یکی دوتا نیستن. باید توجه کنید که برای هر نوع خاک، فرمول متفاوتی وجود دارد.

  10. A_Y
    A_Y گفته:

    با سلام.
    می خواستم شماره استاندارد چکش آلمانی رو بدونم و اینکه آیا spt آلمانی مورد تایید سازمان نظام مهندسی هست آیا دستورالعملی در این زمینه منتشر شده؟
    آیا spt آمریکایی در گمانه های دستی که حداقل قطری حدود ۷۰ سانتیمتر دارند معتبر است؟
    ممنونم

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام.
      پاسخ سوال اول : DIN 4094
      پاسخ سوال دوم: آزمایش اس پی تی آمریکایی در گمانه انجام می شود، نه چاهک. قطر این گمانه ها اغلب در حدود ۱۱ سانتی متر است.

  11. رضا
    رضا گفته:

    با سلام .
    رابطه تعیین N در مبنای ASTM برای خاک ریز دانه چه تفاوتی با خاک درشت دانه دارد ؟
    باتشکر

    پاسخ
  12. رضا
    رضا گفته:

    با سلام
    درصورتی که خاک ریز دانه باشد رابطه تعیین N ASTM مانند خاک درشت دانه است یعنی باید حدودا تقسیم بر ۳٫۲ شود یا رابطه دیگری وجود دارد ؟
    باتشکر

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. تعریف عدد اس پی تی برای ریزدانه و درشت دانه یکسان است. ضریب ۳٫۲ که گفتید مربوط به نوع نوع SPT است. اس پی تی دستی و ماشینی. و ارتباطی به ریزدانه یا درشت دانه بودن ندارد.

  13. شهاب دلاوری
    شهاب دلاوری گفته:

    درود و عرض اد
    ابهامی داشتم در مورد ضریب طول میله در آزمایش spt
    ما توجه به اینکه طول بیشتر رادها کمتر ۴ متره،باید ضریب ۰/۷۵ به همه عمق ها اعمال کنیم ؟ چون در برخی از محاسبات دیدم با افزایش عمق (بعد از ۱۰متر) ضریب ۱ اعمال میکنند که با منطق جور در نمیاد ،چون هر چه عمق بیشتر بشه طبیعتاً اتلاف انرژی بیشتر میشه ،!!! اگه راهنمایی کنید ممنون میشم.

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. ضریب طول راد در آزمایش اس پی تی و سایر ضرایب اتلاف انرژی در آزمایشات صحرایی شهری که تحت نظارت سازمان نظام مهندسی است اعمال نمی شود. علت آن است که در پروژه های ساختمانی شهری ضرایب اطمینانی لحاظ می شود که این ضرایب اتلاف انرژی را خود به خود در نظر می گیرد. در ثانی دقت اینچنینی هزینه و زمان محاسبات آزمایش را بالا می برد و دلایل دیگر نیز دارد. به طور کلی این مسائلی که شما فرمودید در آزمایشات صحرایی که با مقاصد آکادمیک اجرا می شود لحاظ می گردد.

  14. AIDYN
    AIDYN گفته:

    سلام مهندس
    تکیه گاهی که وزنه ۱۰ کیلویی بهش برخورد میکنخه تا انرژی رو جهت نفوذ میله به خاک انتقال بده در چه ارتفاعی وصل شده ؟ و اینکه نوک میله باید تیز باشه یا نه؟ قطر نوک میله نفوذی چقدره؟ شاخصها هر ۱۰ سانتی هستند؟ سوال بنده در مورد spt دستی هستش
    ممنون میشم به چند سوال بنده پاسخ بدین

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام.
      پاسخ سوال اول: چکش اس پی تی دستی هشت کیلوگرم وزن دارد که از ارتفاع ۵۷۵ میلی متری سقوط می کند. انرژی که به خاک منتقل می کند وزن ضربدر ارتفاع سقوط است.
      پاسخ سوال دوم: تیز کلمه مهندسی نیست. تیز یعنی چی؟ یعنی مثل چاقو یا تیغ جراحی؟ شاید منظور شما زاویه نوک مخروط باشد که در اینگونه چکش ها ۶۰ درجه است.
      پاسخ سوال سوم: قطر میله نفوذی ۲ سانتی متر است.
      پاسخ سوال چهارم: بله هر ده سانتی متر تعداد ضربات قرائت می شود.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. N60 عدد خام حاصل از آزمایش اس پی تی هست.
      ۶۰(N1) عدد تصحیح شده با ضرایب مختلف مثل ضریب تصحیح بار، ضریب تصحیح انرژی و … می باشد

  15. روزبه
    روزبه گفته:

    سلام و وقت بخیر
    شروع ضربات جهت آزمایش SPT در دو حالت دستی و ماشینی در چه عمقی از خاک انجام میشه؟

    پاسخ
  16. محمد حسن
    محمد حسن گفته:

    سلام
    ارتباط spt آلمانی و آمریکایی همان ۳٫۲ میباشد
    آیا این رابطه همه جا صادق است ؟
    و میتوان همه جا بجای آمریکایی از آلمانی استفاده کرد
    آیا پس از معادل سازی میتوان از کلیه روابط اس پی تی آمریکایی استفاده کرد
    چرا روابط همبستگی برای آلمانی بیان نشده؟
    متشکرم

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. بله ضریب تبدیل اس پی تی آلمانی به آمریکایی ۳٫۲ می باشد.
      روابط اقریبی ارائه شده صرفا برای اس پی تی استاندارد آمریکایی است و من در مراجع معتبر ندیدیم این روابط را بتوان برای آلمانی هم استفاده کرد.

  17. Ali
    Ali گفته:

    سلام و درود.

    آیا از جداول تعیین سستی و سختی خاک بر اساس عدد spt اشاره شده در این متن، میشه برای تعیین سستی و سختی زمین توی پروژه ها استفاده کرد؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. جداول بالا عمدتا بر اساس تجارب کاری ما و برای تقریب به ذهن و تخمین نتایج مناسب است. به یاد داشته باشید برای طراحی پروژه های خود همواره از کتاب های مرجع و یا مقالات معتبر استفاده کنید. هیچ وبسایتی منبع مناسب برای طراحی پروژه نیست.

  18. یاسمن
    یاسمن گفته:

    سلام وقت بخیر
    در محاسبه E با توجه به روابط موجود برای عدد اس پی تی ، بطور مثال در حفاری ماشینی که با ۵۰ ضربه ۵ سانت چکش نفوذ میکند، عدد اس پی تی که در محاسبات مدول الاستیسیته وارد میشود معادل چند است؟

    پاسخ
  19. شراره رنجبر
    شراره رنجبر گفته:

    با سلام، برای یک حفاری با عمق ۱۵ متر، تا ۹ متر خاک خوب بود و اس پی تی بالای ۵۰، بعد ۹ متر یخورده ضعیف تر شد، و موقع میانگین گیری وزنی سرعت برشی ۳۴۵ میاد، آیا میتونم اینو نوع دو بگیرم؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. با توجه به اینکه سرعت موج برشی به دست آمده در محل این پروژه بین ۱۷۵ تا ۳۷۵ می باشد، پس پس خاک از نوع سه می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله نحوه تعیین تیپ خاک را مطالعه نمایید.

  20. مهدي
    مهدي گفته:

    سلام وقت بخير
    كتابي كه روابط ظرفيت باربري بر اساس عدد اس پي تي باشه و بتوان ظرفيت باربري خاك رو پيدا كرد ميشه معرفي كنيد يا تعدادي از روابط ظرفيت باربري بر اساس اس پي تي رو بگيد لطفا راهنمايي كنيد

    پاسخ
  21. شراره
    شراره گفته:

    سلام و وقت بخیر، تو آزمایش اس پی تی دستی هم همانند ماشینی عدد اس پی تی مجموع دو عدد دوم و سوم هست؟ و بجای ۱۵ سانت باید ۱۰ سانت باشه؟

    پاسخ
  22. محسن
    محسن گفته:

    باسلام و خسته نباشید
    در فرمول N60 چرا حاصلضرب ضرایب اصلاحی بر ۶۰ تقسیم میشه؟ البته برخی منابع بر ۰٫۶ تقسیم میشه؟
    در نشریه ۲۲۴ صحبتی از Em (ضریب بازدهی چکش) نشده و بجاش نسبت انرژی مرجع ERr معرفی شده. فرق این دوتا چیه؟
    باتشکر

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. برای اصلاح نتایج حاصل از آزمایش نفوذ استاندارد روابط مختلفی توسط محققین مختلف ارائه شده. سبک نگرش شما به این روابط نادرست است. نباید کتابهای مختلف و مراجع گوناگون رو باهم مقایسه کنید، چون لزوما سبک مطالعه آنها یکسان نیست و بعضا نتایج متفاوتی خواهند داشت. توصیه میکنیم یک مرجع رو در نظر بگیرید و تمام محاسبات را بر اساس همان یک مرجع پیش ببرید. توصیه ما کتاب تحلیل و طراحی پی نوشته باولز هست.

  23. حسین شهابی
    حسین شهابی گفته:

    با سلام
    نحوه گزارش N1,60 و N170 در زمینهایی که مثلا بازای ۵۰ ضربه فقط ۷ سانتی متر نفوذ کرده چطور هست؟

    پاسخ
    • حسین شهابی
      حسین شهابی گفته:

      بله متوجه هستم اما بهرحال یک N1,,60 و N1,70 برای محاسبه روابط همسبتگی مانند مدول الاستیسیته لازم هست. برای محاسبه اونها چکار کنیم؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      مجموعه کاملی از روابط همبستگی را می توانید در کتاب تحلیل و طراحی پی باولز پیدا کنید.

  24. نيك نژاد
    نيك نژاد گفته:

    با سلام و خسته نباشيد
    از عدد هاي spt در ارتفاع هاي مختلف حفاري چطوري ميشه مقدار ظرفيت باربري خاك qu رو بدست اورد و رابطه شون چيه؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      در ادبیات فنی ژئوتکنیک تقریبا هر پارامتری را به عدد اس پی تی ارتباط داده اند. با اندکی سرچ در مقالات پیشین این رابطه ها را خواهید یافت. از آنجایی که به دست آوردن ظرفیت باربری محاسبات بسیار ساده ای دارد و با داشتن چند پارامتر چسبندگی، زاویه اصطکاک داخلی، ابعاد پی، چگالی به راحتی قابل دستیابی است، استفاده از روابط تقریبی برای حصول ظرفیت باربری آنچنان متداول نیست.

  25. Maryamy.esmaeili
    Maryamy.esmaeili گفته:

    باعرض سلام وخسته نباشید
    ببخشیدیک سوال داشتم ازخدمتتون چه زمانی آزمایشSPTانجام میشه وفرقش باDPLدرچی هست(تفاوتSPTباDPL)درچه موضوعیه؟؟؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      آزمایش نفوذ سنج دینامیکی یا DPL عمدتا در چاهک های آزمایشی و در حفاری های دستی انجام میشه. اما از SPT درون گمانه ها و در حفاری های ماشینی استفاده می شود.

  26. حمید بخشی
    حمید بخشی گفته:

    با آرزوی سلامتی با تشکر از اطلاعات مفیدتون ، اگر امکان دارد شماره استاندارد مربوط به آزمایش SPT دستی را اعلام فرمایید. تشکر پایدار و سربلند باشید.

    پاسخ
  27. ملیکا
    ملیکا گفته:

    سلام وقت بخیر.
    ببخشید ممنون میشم راهنماییم کنین.
    میخواستم بدونم چرا با افزایش تنش موثر مقدار ضریب بازدهی چکش یا همون ۶۰(N1) کاهش پیدا میکنه؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام.
      البته که مقدار ضریب بازدهی چکش همان ۶۰(N1) نیست و با هم فرق دارند.
      اگر منظورتان تغییرات ضریب بازدهی چکش یا Em هست، باید خدمتتان عرض کنم که این ضریب ارتباطی به تنش موثر نداشته و مقداری بین ۰٫۴۵ تا ۰٫۸۵ دارد.
      اگر منظورتان ۶۰(N1) است، باید بگوییم که مقدار تنش قائم و در نتیجه تنش افقی، در اعماق مختلفی که آزمایش SPT انجام می شود، متفاوت است. لذا محققین معتقدند که لازم است نتایج آزمایش بر اساس عمق قرار گیری اصلاح شود. این اصلاح، اصلاح سربار نام دارد. در این اصلاح، عدد اس پی تی ضربدر ۱۰۰ شده و تقسیم بر تنش موثر می گردد. لذا با افزایش تنش موثر، این ضریب اصلاح و در نتیجه ۶۰(N1) کاهش می یابد.

  28. دانشجو
    دانشجو گفته:

    سلام ممنون از سایت و پیج خوبتون
    یه سوال داشتم،
    برای تعیین نوع خاک یا تعیین مدول سختی یا تعیین زاویه اصطکاک داخلی و … از این آزمایش یا امثال این آزمایش مثل plt و … در چه عمقی از سطح زمین استفاده میشود و کاربرد دارد؟
    برای یه ساختمون بدون زیر زمین یا یه سازه با منفی ۵ طبقه ، تراز آزمایشمون در چه سطحی خواهد بود؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. اینکه یک آزمایش در چه عمقی انجام بشه، بسته به دستورالعمل هایی داره که سازمان نظام مهندسی اون استان اعلام میکنه. هیچ وقت در آیین نامه و استاندارد آزمایشی مثل آزمایش plt نمیاد بگه این آزمایش را در چه عمقی بزنید. یا مثلا در یک گمانه سی متری چند تا آزمایش plt بزنید. آیین نامه ها صرفا چگونگی انجام درست اون آزمایش رو شرح میدن نه تراز انجام دادن اون آزمایش رو. در تهران انجام تست بارگذاری صفحه صرفا برای ساختمان هایی که سه طبقه زیرزمین یا بیشتر دارند اجباری است.

    • دانشجو
      دانشجو گفته:

      ممنون از پاسخگویی شما در کمترین زمان
      در تهران همون تا عمق ۱۵ متر زیر تراز پی ، به ازای هر دو الی سه متر انجام شود و … همونه ؟
      و در بقیه مراکز استان ها و شهرها بایستی از نظام مهندسی این اطلاعات رو به دست آورد؟

  29. مهرداد طایفه
    مهرداد طایفه گفته:

    سلام مهندس
    بعد از حفاری ماشینی از یک گمانه
    اس پی تی ماشینی زدیم
    بعد از جمع کردن اعداد ۱۵ سانت دوم و سوم و اعمال ضرایب اصلاحی ،هر کد ارتفاعی یه عدد اس پی تی به ما داد
    بطور مثال
    لایه ۱ ۳۰
    لایه ۲ ۴۰
    لایه ۳ ۸۰
    ما برای میانگین گیری عدد اس پی تی
    جمع ۳۰+۴۰+۸۰ رو بزنیم
    یا ۳۰+۴۰+۵۰
    یعنی لایه سوم رو ۵۰ در نطر بگیریم یا عدد واقعی
    چون تو قزوین اس پی تی در ۵۰ ضربه متوقف میشود

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. ماکزیمم مقدار برای عدد اس پی تی مقدار ۵۰ هست. چه در قزوین، چه پاریس، چه هر شهر دیگری. ضمنا یادتون نره میانگین گیری عدد اس پی تی باید به صورت وزنی انجام بشه، یعنی عمق هر لایه رو هم باید در نظر بگیرید. امروزه میانگین گیری اعداد SPT و تعیین تیپ خاک از اعداد به دست اومده، با استفاده از نرم افزارهای تحت اکسل آزمایشگاه خاک انجام میشه.

  30. علیرضا
    علیرضا گفته:

    با سلام و تشکر از سایت خوبتون
    یک سوال داشتم در مورد آزمایش اس پی تی دستی
    در صورتی که در این آزمایش برای نفوذ ده سانت دوم ۱۶۰ ضربه زده بشه و در نتیجه آزمایش متوقف بشه، چه عددی رو به عنوان عدد اس پی تی باید گزارش کنیم؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. عدد ۱۶۰ به همراه مقدار باقیمانده تا خط دوم بر حسب سانتی متر. مثلا فرض کنید خط اول با ۳۶ ضربه نفوذ کرده و خط دوم فقط ۵ سانتیمتر نفوذ داشته پس عدد اس پی تی اینجوری گزارش میشه: ۳۶ – ۱۶۰/۵cm

    • علیرضا
      علیرضا گفته:

      ممنون از پاسختون.
      برای وارد کردن نتایج اس پی تی در نرم افزارها مثل تعیین تیپ خاک، باید یک عدد وارد کنیم. آیا وقتی که در ده سانت دوم، آزمایش متوقف میشه عدد spt رو ۱۰۰ (بعد از تبدیل نتایج دستی به ماشینی) وارد کنیم،صحیح است؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      ضریب تبدیل ماشینی به دستی، ۳٫۲ می باشد. چطور دستی را به ماشینی تبدیل کردین شد ۱۰۰؟

    • حسنا
      حسنا گفته:

      با سلام.یک سوالی که داشتم این است که آیا spt با نتایج dcP متفاوت است . منظورم دستگاه ۱۰ کیلویی است .و ایا ۸کیلویی dcp با خود spt نتایج اش یکسان است؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. نتایج ناشی از دو آزمایش لزوما یکسان نیست. اما با یک سری ضرایب، به یکدیگر تبدیل می شوند.

  31. romisa
    romisa گفته:

    ٥- ساخت يك هتل ٢٠ طبقه در يك زمين وسيع در دست مطالعه مي باشد. خاك منطقه از ريزدانه چسبنده با پتانسيل تورم تشكيل شده و تراز آب زير زميني به سطح زمين نزديك است. يك سناريو مناسب به منظور انجام مطالعات ژئوتكنيك اين محل بنويسيد. ) اين سناريو بايستي شامل تعداد و عمق گمانه ها، نوع حفاري و نحوه نمونه گيري، تعيين سطح ايستابي،
    آزمايشات برجا و آزمايشگاهي، تعيين پتانسيل تورم و . . . باشد(

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. حداقل موقع کپی پیست کردن، به خودتون زحمت میدادین شماره سوال رو پاک میکردین که انقدر تابلو نشه 🙂

  32. حسین
    حسین گفته:

    سلام وقت بخیر . برای تعیین تیپ خاک با sptماشینی باید این آزمایش در چه عمق های انجام شود؟ زیر زمین باشد و نباشد هر دو حالت را در نظر بگیرید

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. تعداد آزمایش های SPT های لازم جهت تعیین تیپ خاک در هر استان متفاوت است. در تهران بایستی تا عمق ۱۵ متر زیر تراز پی، به ازای هر ۲ تا ۳ متر یکبار آزمایش انجام شود. پس از آن هر ۴ الی ۵ متر، لازم است یکبار آزمایش اس پی تی انجام شود. یکی از آزمایش ها حتما باید در تراز پی صورت گیرد. مثلا اگر پروژه شما زیرزمین ندارد باید در عمق ۱ متری آزمایش SPT رو انجام بدین. اگر هم یک زیرزمین دارید حتما باید در عمق ۴ متری تست رو انجام بدین.

  33. پورشیرازی
    پورشیرازی گفته:

    سلام وقت بخیر. با استفاده از ضربات spt چگونه می توان مقدار وزن مخصوص طبیعی خاک را بدست بیاوریم؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      مقدار دقیق چگالی رو که هیچوقت نمیشه با عددهای اس پی تی محاسبه کرد. منتها با استفاده از روابط تقریبی میتونید چگالی خاک رو تخمین بزنید.

  34. محسن
    محسن گفته:

    سلام. در مورد کاربرد و چگونگی انجام مطالعات ژئوفیزیک در ژئوتکنیک راهنمایی میخواستم. برای تحقیق جهت درس تحقیقات صحرایی ارشد.
    ممنون میشم کمک یا راهنمایی کنید. شخص، کتاب، سایت یا …

    پاسخ
  35. حسین شهابی
    حسین شهابی گفته:

    سلام وقت شما بخیر. در پروژه ای تا عمق ۳ متری خاک رسی سست با عدد spt حدود ۴ و بعد از اون رس سخت با عدد spt حدود ۲۰ به بالا شناسایی شد و زیرزمین هم نداره و پی روی سطح زمین اجرا میشه. اینجا پارامترهای طراحی صرفا بر اساس اعماق اولیه باشند و خاک نوع ۴ گزارش بشه؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. سوال شما را متوجه نمیشم. الان میخواهید بدانید تیپ خاک چند است؟ ضمنا عدد اس پی تی حدود ۲۰ به بالا یعنی چی؟ دقیق تر صحبت کنید تا بتوانم پاسخ شما را به درستی بدهم.

  36. vali1360
    vali1360 گفته:

    کمال تقدیر وتشکر از ارائه مطالب مفیدو آموزنده حضرتعالی وهمکاران محترمتان
    امکان داره در خصوص انجام آزمایش استاندارد ASTM D4750 بنده را راهنمایی بفرمایید

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. تفاوت که زیاد دارند. سوال شما بسیار کلی است، راجع به تفاوت اس پی تی و سی پی تی میشه یک کتاب نوشت. توصیه می کنم مقاله مرتبط با آزمایش CPT را بخوانید.

  37. Ahmadi
    Ahmadi گفته:

    سلام. ممنون از مطالب مفیدتون. سوالم در خصوص sptاین هست که در شمردن ۱۰سانت اول ارتفاع قسمت مخروطی sptهم لحاظ میشه؟ اینطوری بیشتر از ۱۰ سانت میشه،

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. در آزمایش SPT دستی، ارتفاع مخروطی همان ده سانتیمتر اول است و در محاسبات هم لحاظ می شود. منتها عدد اس پی تی مجموع تعداد ضربات ده سانت دوم و سوم است.

  38. بهرام
    بهرام گفته:

    سلام
    در مورد اعداد اس‌پی‌تی که در جداول نوشتید، آیا اینها همون اعدادی هستند که از محل پروژه به‌دست اومدن یا که مقادیر تصحیح شده هستند؟ بهتر بود مشخص می‌کردید.
    به‌طور خاص، در بخش ۲، برای تخمین مودول سختی، آیا منظور از N، مقدار تصحیح شده اون هست؟
    ممنون

    پاسخ
  39. جواد
    جواد گفته:

    سلام
    وقت بخیر
    اگه امکانش هست مثال زیر رو پاسخ بدهید
    ۱- دو آزمایشSPT یکی در عمق ۳ متری با تعداد ۹۸ ضربه و دیگری در عمق ۲۰ متری با تعداد ۵۰/۶cm می باشد. بعد از اصلاح و تبدیل به N60 به چه صورت خواهد بود و تعداد ضربات چه تغییری خواهد کرد؟
    ۲- دو آزمایش SPT در عمق ۲ متر و ۳۰ متر انجام گرفته است که در هردوی آنها با مقدار ۵۰/۴cm روبرو شده ایم.آیا تراکم و مدول الاستیسیته هردو را باید به یک اندازه در نظر گرفت؟
    با تشکر

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. پاسخ سوالات شما بدین شرح است:
      جواب سوال اول: برای اصلاح و تبدیل اعداد خام حاصل از اس پی تی به N60، لازم است ضریب بازدهی چکش، ضریب اصلاح قطر گمانه، ضریب اصلاح نمونه گیر و ضریب اصلاح طول میله را بدانید. با ضرب کردن این اعداد در هم و تقسیم آن بر عدد ۰٫۶، ان شصت را به دست آورید. برای کسب اطلاعات بیشتر، می توانید مقاله (Skempton 1986) را مطالعه نمایید.
      پاسخ سوال دوم: مقدار تراکم نسبی و مدول الاستیسیته در این دو عمق لزوما یکسان نیست. اما اگر برای به دست آوردن تراک نسبی و مدول الاستیسیته می خواهید از روابط تقزیبی استفاده کنید، می توانید فرض کنید که این دو پارامتر در هر دو عمق یکسان هستند. اما اگر فعالیت آکادمیک می کنید یا قصد دارید مقادیر دقیقی به دست آورید، توصیه می کنیم این پارامتر ها را مستقیما از طریق آزمایش هایی مثل آزمایش بارگذاری صفحه به دست آورید.

    • جواد
      جواد گفته:

      یعنی می فرمایید با فرض اینکه ضرایب را ۱ در نظر بگیریم در عمق ۳ متری ۹۸رو تقسیم بر ۰٫۶ باید کرد که می شود ۱۶۳ و در عمق ۲۰ متری ۵۰ رو هم تقسیم بر ۶۰ باید کرد که میشود ۸۳؟ سوال بنده این است که آیا در مواقعی که به spt هایی بالای ۵۰ ضربه در یک مرحله میرسیم که برای مثال به صورت ۵۰/۵CM گزارش میشوند ضرایب به عدد ۵۰ اعمال میشود؟و اگر اینگونه باشد SPT بعد از اصلاح در خاکی با SPT مجموع دو مرحله ۶۵ ضربه از SPT خاکی با ۵۰/۳CM بیشتر خواهد شد و این منطقی نیست

    • میعاد
      میعاد گفته:

      سلام.در ازمایش spt کدامیک ا پارامتر کوتاه مدت و بلند مدت خاک بدست می اید و چرا؟
      و همچنین از ازمایش spt چه اطلاعاتی برداشت میشود و چه مشخصاتی از خاک بدست می اید و این نتایج در چه بخش هایی از پی کاربرد دارد؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. در متن بالا هشت مورد از کاربردهای آزمایش اس پی تی را نام برده ایم و به تفصیل گفته ایم که از آزمایش SPT چه پارامتری به دست می آید. تکرار کردن عین متن در اینجا از حوصله خوانندگان گرامی خارج است.

  40. حسین شهابی
    حسین شهابی گفته:

    با سلام
    برای استفاده از فرمول ها برای تخمین مدول الاستیسیته باید عدد spt یعنی جمع قرائت های دوم و سوم رو در نظر بگیریم یا N160 ؟
    ممنون از شما

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. بستگی به فرمولی دارد که از آن استفاده می کنید. در برخی از روابط جمع عدد اس پی تی دوم و سوم را باید در روابط لحاظ کنید، در برخی دیگر N60 و در برخی موارد N70. اگر تصمیم دارید کار دقیق علمی انجام دهید به منبع اصلی مقاله اون رابطه مراجعه کنید.

    • حسین شهابی
      حسین شهابی گفته:

      درمورد فرمول هایی که در این صفحه قرار دادید چطور؟ اولا کدام فرمول نسبت به بقیه ترجیح بیشتری داره و ثانیا کدوم عدد spt باید در اون جایگذاری بشه؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      ما در جدول بالای متن پنج تا فرمول ارایه کرده ایم. منظورتان کدام است؟ هیچ یک از این روابط نسبت به دیگری برتری ندارد. این روابط همگی تقریبی هستند. برای اینکه مقدار دقیقی برای مدول الاستیسیته خاک خود پیدا کنید، توصسه می کنیم آزمایش بارگذاری صفحه انجام دهید.

    • حسین شهابی
      حسین شهابی گفته:

      منظورم از ارجحیت بین ۵ فرمولی که قرار دادید هست که در گزارش و محاسبات درج کنیم. و برای مثال شما در ویدیو آموزشی تون از فرمول ۷٫۶۶*Nspt استفاده کردید.
      سوالم در مورد عدد انتخاب شده برای عدد spt در مثلا فرمول فوق هست که از N60 استفاده میشه یا مجموع تعداد ضربات دوم و سوم؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      روابط تقریبی یا کوریلیشن ها، هیچگونه ارجحیتی نسبت به همدیگر ندارند. از هر کدام استفاده کنسد درست است. به شرطی که شرایط استفاده از آن فرمول با خاک شما مطابقت داشته باشد. مثلا اگر فرمولی یا رابطه ای صرفا برای خاک های ماسه ای نوشته شده، نمی توانید از آن رابطه برای خاک های رسی استفاده کنید.

  41. رضا
    رضا گفته:

    سلام، اگر من از یه رابطه مقدار N SPT رو داشته باشم و هیچ اطلاعات دیگه ای نداشته باشم؛ چطور میتونم N55 رو بدست بیارم. درباره قطر میله و سختیشو اینا هیچ اطلاعاتی ندارم.

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. اگر منظور شما عدد اس پی تی اصلاح شده است، طبق رابطه اسکمپتون باید N60 را محاسبه کنید نه N55. برای محاسبه عدد اس پی تی اصلاح شده لازم است موارد زیر را داشته باشید:
      ۱- ضریب بازدهی چکش مه معمولا عددی بین ۰٫۴۵ تا ۰٫۸۵ است.
      ۲- Cb یا ضریب اصلاح قطر گمانه که عددی بین ۱ تا ۱٫۵ است.
      ۳- Cs یا ضریب اصلاح نمونه گیر
      ۴- Cr یا ضریب اصلاح طول میله

    • رضا
      رضا گفته:

      منظورم N برای محاسبه مدول الاستیسیته هست، توی کتاب باولز دیدم نوشته N55. رابطشم اینه:
      E=500(N+15)

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      بله در فصل سوم کناب مکانیک خاک باولز، سه جور اصلاحیه برای عدد اس پی تی معرفی میکنه. N55 و N60 و N70. منبع هر کدوم از این عددهای اصلاح شده را نیز معرفی می کند. مثلا منبع N55 مقاله رابرتسون و همکاران است. در ادامه رابطه N70 معرفی می شود و ضرایب تبدیل آن به N55 و N60 بیان می شود. پس اگر در پی به دست آوردن N55 هستید، به مقاله Robertson et al مراجعه کنید یا جدول ۳-۳ کتاب باولز را مطالعه بفرمایید.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      آزمایشی تحت عنوان Cone SPT وجود ندارد. احتمالا منظور شما آزمایش Cone Penetration است. اگر چنین است به شما توصیه می کنم مقاله آزمایش نفوذ مخروط را بخوانید تا با تفاوت های SPT و CPT آشنا شوید.

  42. ایوب
    ایوب گفته:

    سلام وقت بخیر
    سوال من اینجاست که توی یه عمق عدد اس پی تی ۱۵ سانتی متر اول توی ۷ سانت نفوذ شده ۵۰ حالا برای محاسبه سرعت برشی خاک عدد اس پی تی باید چند قرار بدیم؟؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. روابط محاسبه سرعت موج برشی از عدد اس پی تی، گسترده و متنوع هستند. تو خیلی از این روابط علاوه بر عدد SPT، عمق انجام آزمایش و مقدار نفوذ عدد اس پی تی هم از کاربر خواسته می شود. اما اگر رابطه ای دارید که فقط از شما مقدار N رو خواسته، باید در آن عدد ۵۰ را جاسازی کنید.

  43. ارش رشنوادی
    ارش رشنوادی گفته:

    با سلام
    اگر در ازمایش spt در ۱۵ سانت دوم با زدن ۵۰ ضربه نفوذمون مثلا ۷ سانتی باشد ازمایش متوقف میشود و در گزارش می اید که nspt=۵۰/۷ حال اگه در ۱زمایش دیگری با زدن مثلا ۴۴ ضربه ۱۵ سانت دوم رد شد و ۱۵ سانت سوم نیز مثلا با ۵۰ ضربه رد شد عددnsptمیشود ۵۰+۴۴=۹۴برا تحلیل گزارش با توجه به اینکه در فهرست بها راه وباند عددspt را به سه دسته زیر ۵۰ و بین ۵۰ تا ۱۰۰ و دسته سوم بالاتر از ۱۰۰طبقه بندی کرده اند سوال اول اینکه اولا اینnsptبالاتر از ۱۰۰چگونه به دست می اید ؟و سوال دوم اینکه در مثال اول چون ۱۵ سانت دوم با ۵۰ضربه رد نشد و درگزارش می نویسند۵۰/۷بالاخره عددsptچه عددی است اگه بگوییم ۵۰ است خب در مثال دومعدد sptشد ۹۴ یعنی خاک خیلی متراکم درصوتیکه مثال اول که ۱۵ سانت دوم با ۵۰۲ربه رد نشد خیلی متراکم تر از خاک با عددspt۹۴می باشد پس مثال اول می بایستی گزارش شود عددspt بالای ۱۰۰در صورتیکه می نیسند ۵۰و این مشکلاتی رو در فهرست بها برا مهندسین ایجاد کرده ممنون می شوم راهنمایی دقیق بفرمایین

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. قبل از اینکه پاسخ سوالات شما بدم خدمتتان عرض کنم که وقتی در آزمایش SPT خط اول مثلا با ۳۳ ضربه و خط دوم با پنجاه ضربه ۷ سانت نفوذ صورت می گیرد، در گزارش مکانیک خاک اینگونه نوشته می شود: ۳۳ ۵۰/۷cm. درسته عدد اول اس پی تی در محاسبات نمی آید، اما لازم است حتما در گزارش نوشته شود. حالا بریم سراغ سوالات شما:

      جواب سوال اول: ما از جزییات فهرست بها اطلاع نداریم. طبق آیین نامه اصلی آزمایش اس پی تی، عدد بالای صد امکان پذیر نباشد. لازم است این سوالتان را از مولفین آن فهرست بها بپرسید. آزمایش SPT که در قسمت بالا برای شما شرح داده شده، برای انجام آزمایش خاک در پروژه های شهری است. ممکن است آزمایش نفوذ استانداردی که برای راه و باند استفاده می شود، با این آزمایش متفاوت باشد.
      جواب سوال دوم: وقتی در ۱۵ سانت اول، دوم یا سوم با پنجاه ضربه نفوذ کامل نداشتیم، در متن گزارش مکانیک خاک، باید بنویسیم “بیش از ۵۰” یا “>۵۰”. اما اگر در حین انجام آزمایش، زودتر از ۵۰ ضربه نفوذ ۱۵ سانتی داشتیم، مجموع عدد دوم و سوم گزارش می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به نحوه نوشتن گزارش می توانید در دوره های آموزش گزارش نویسی مکانیک خاک ما شرکت نمایید.

    • ارش رشنوادی
      ارش رشنوادی گفته:

      با سلام
      ضمن تشکر ویژه بابت پاسخگویی حضرتعالی به استحضار میرسانم که تفاوتی ندارد بین ازمایش sptدر راه و یا پروژهای های شهری چون ازمایش ژیوتکنیک و sptیکسان است ولی متاسفانه طبقه بندیnsptرا زیر ۵۰و بین ۵۰ تا۱۰۰و بالاتر از ۱۰۰ طبقه بندی کردند اگه منظور از nبالای ۱۰۰ زمین سنگی باشه که اصلا sptدر سنگمعنی ندارهخلاصه اینکه همچین مشکلی ما در پروژه های زیرگذر شهری بر اساس فهرست راه و باند باهاش مواجهیم

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      امیدوارم مشکل شما زودتر حل شود. راستش رو بخواهید آزمایش اس پی تی در سالهای مختلف و توسط آیین نامه های مختلف هر کشور دستخوش تغییرات زیادی شده است. از آنجایی که تا کنون اصلا عدد اس پی تی بالای صد نشنیده بودیم، گفتم شاید آن آزمایش با تست SPT ژئوتکنیک متفاوت باشد. در ابتدای اغلب آیین نامه ها، نام مولفین یا مترجمین آن می آید. معمولا اساتید دانشگاه هستند. به آنها ایمیل بدید و موضوع را از آنها جویا شوید. پیدا کردن ایمیل آنها کار چندان سختی نیست.

    • جابر
      جابر گفته:

      سلام و وقت بخیر
      با توجه به سوال دوستمون این سوال برای من پیش اومد که عدد اس پی تی در سنگ رو باید چی گزارش بکنیم؟
      در محاسبات چه عددی در نظر بگیریم؟
      در فرمول هایی که از سایت شما تهیه کردم برای محاسبه Vs چه عددی به جای N جایگذاری کنم؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. آزمایش اس پی تی در مکانیک خاک تعریف شده است و به این شکل در سنگ ها قابل استفاده نیست.

  44. arezoo
    arezoo گفته:

    سلام.جهت به دست آوردن مدول الاستیسیته با اعداد SPT در خاکهای رسی از چه فرمولی باید استفاده شود؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. در متن بالا فرمول هاشو نوشتیم دیگه. قسمت “کاربردهای آزمایش نفوذ استاندارد SPT”، بخش شماره دو، مربوط به تخمین مدول الاستیسیته یا E هست. از فرمول هایی که اونجا داخل جدول نوشته شده استفاده کنید.

    • محمدی
      محمدی گفته:

      سلام خسته نباشین . توی جدول بالا در مورد اینکه این روابط کدومیکیش مربوط به خاک رسی هس مشخص نشده . ایا از هم شون میشه استفاده کرد؟ برای خاک cl که ۳۰ درصد هم ماسه داره میشه از رابطه ۳۲۰(N+15) استفاده کرد ؟ توی توضیحات نوشته این مربوط ماسه رس دار هس نه رس ماسه دار . میخواستم ببینم برای رس ماسه دار هم میشه استفاده کرد؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. ممنونم. شما هم خسته نباشید. خیر واسه همه خاک ها کاربرد نداره. روابط تقریبی، صرفا برای دسته خاصی از خاک ها به کار میرن و عمومیت ندارن. اگر در توضیحات نوشتیم این رابطه برای ماسه رس دار معتبره، بدونید صرفا برای همون خاک معتبره نه سایر خاک ها. البته باید توجه کنید که این روابط نتایج تقریبی می دهند. پس اگر دنبال نتایج تقریبی هستید ازین روابط استفاده کنید.

    • محمدی
      محمدی گفته:

      واقعا ممنون از وقتی که برای پاسخگویی میذارین .نشان از معرفت بالاس. میشه فرمولی که برای خاک رسی مورد استفاده هس رو بذارین؟
      خاک من ۷۰ درصد رس ۳۰ درصد ماسه ای هس از چه رابطه ای استفاده کنم

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      بهتر است به کتاب مکانیک خاک باولز مراجعه کنید. در آن کتاب روابطی برای انواع خاک ها پیدا خواهید کرد. متاسفانه الان به این کتاب دسترسی ندارم. وگرنه واستون پیدا می کردم.

    • محمدی
      محمدی گفته:

      سپاس فراوان از جوابگوی تون. میشه رابطه مدول الاستیسته با spt برای خاکهای رسی رو لطف کنین بگین . اگه منبعش هم بفرمایین بی نهایت ممنون میشم

  45. حسن جمالي
    حسن جمالي گفته:

    با سلام
    در نشريه ۲۲۴ براي انجام تست نفوذ استاندارد در خاك هاي شني درشت دانه استفاده از مخروط توپر۶۰ درجه به جاي كفشك را مجاز دانسته است. آيا در اين صورت تعداد ضربات معادل حالت كفشك دار مي باشد يا نياز به اصلاحاتي است؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. در استاندارد اصلی آزمایش، استفاده از اسپلیت اسپون (Split Spoon) برای انجام آزمایش اس پی تی توصیه شده است. اما آزمایش اصلی بارها و بارها دست خوش تغییراتی شده است که علت آن مطالعات تکمیلی بود که پیرامون ایت تست صحرایی انجام شده. من نشریه ۲۲۴ را نخوانده ام و از مفاد آن بی خبرم. طبیعتا اگر داخل آن مطلبی نوشته شده است که با استاندارد اصلی آزمایش متفاوت است، بر پایه استناد به یک مقاله علمی است. لطفا این سوال را از نگارندگان همان نشریه بپرسید. یا اینکه نشریه را برای ما ارسال فرمایید تا بعد از مطالعه آن بخش نظرمون رو بهتون اعلام کنیم.

  46. علی اصغر احمدی
    علی اصغر احمدی گفته:

    سلام من دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوتکنیک هستم یه سری اطلاعات از نحوه عملکرد دستگاه چکش اتوماتیک و چکش محفوظ و چکش چنبره ای میخواستم

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. توصیه می کنم به کتاب کاوش های صحرایی در ژئوتکنیک نوشته دکتر علی قنبری مراجعه فرمایید.

  47. موسوی
    موسوی گفته:

    با عرض سلام و تشکر از حوصله و وقتی که برای آموزش و پاسخگویی صرف می نمایید
    دو تا سوال از حضورتون داشتم
    ۱- در بند ۸ (تخمین مدول عکس العمل بستر ks) منظوراز مقاومت محدود نشده چیه؟ اگه میشه با مثال توضیح بدید
    ۲- آیا میتوان برای دستیابی به سی بی آر و در نهایت طراحی لایه های روسازی جهت بهسازی مسیر، با تقریب خوبی از این آزمایش spt استفاده نمود؟ بعبارتی آیا برای اصلاح و دستیابی و نزدیک شدن به عدد واقعی سی بی آر خاک باید در عددی ضرب بشه؟ ممنون

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. پاسخ سوالات شما بدین شرح است:
      جواب سوال اول: مقاومت محدود نشده مقاومتی است که از آزمایش تک محوری به دست آمده باشد.
      جواب سوال دوم: تونستنش که میشه. کلا عدد اس پی تی به خیلی از پارامترهای ژئوتکنیکی قابل تبدیل شدنه. اما من در کتاب ها و مقالات ندیم عدد اس پی تی رو به عدد سی بی آر ربط داده باشن. شما بگردید شاید محققینی در این خصوص کار کرده باشن.

  48. جابر
    جابر گفته:

    سلام و عرض ادب و تبریک سال نو و ممنون از سایت پر محتواتون
    اگه امکانش باشه چندتا سوال داشتم :
    ۱ . توی فیلم آزمایش اس پی تی ماشینی اونجوری که من متوجه شدم از راد حفاری به عنوان میله نفوذ استفاده شده و آخرای فیلم به نظر میاد یه مقدار راد کج شده بود درسته؟ اون موقع که هزینه یه آزمایش اس پی تی که برای هر ۳ متر باید انجام بشه خیلی میره بالا اینطور نیست؟
    ۲ . همونطور که فرمودید هر ۳ متر یکبار این آزمایشو انجام میدیم آیا منظورتون اینه که هر ۳ متر دستگاه حفاری رو خاموش میکنیم و راد و میکشیم بیرون و یه میله انجام آزمایش رو میفرستیم داخلو و این آزمایش رو انجام میدیم؟ خیلی سخت و زمان گیر نمیشه این کار؟
    ۳ . هر ۳ متر ۴۵ سانتی متر خاک رو تقریبا تحکیم میکنیم و در عمق ۴ متری ما قراره نمونه بگیریم برای انجام آزمایشات ، این تحکیم تاثیر نمیذاره به آزمایشاتی منجمله آزمایش تحکیم ، برش مستقیم و حتی آزمایشای دیگه؟
    لطفا راه حل ، حل کردن این سوالات بنده رو هم لطف فرمایید .
    با تشکرات فراوان

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. پاسخ سوالات شما بدین ترتیبه:
      جواب سوال اول: کج شدگی در میله حفاری به دلیل وجود اثر کمانش، تا حدودی طبیعیه. اما نباید این مقدار انحنا زیاد باشه. بله هزینه انجام آزمایش اس پی تی بسیار بالاست.
      جواب سوال دوم: دستگاه که خاموش نمیشه. اما واقعا انجام این تست صحرایی سخت و وقت گیر هستش.
      جواب سوال سوم: خیر اینطور نیست. چون اول نمونه گیری انجام می دهیم، بعدش آزمایش SPT رو انجام میدیم. پس انجام آزمایش، تاثیری روی نمونه هایی که گرفتیم نداره.

  49. محمدرضا
    محمدرضا گفته:

    با عرض سلام و خسته نباشید خدمت شما
    درمورد میانگین گیری وزنی برای تخمین نوع زمین با توجه به عمق های مختلف مورد آزمایش، ممکنه یک نمونه عددی خیلی ساده بفرمایید؟
    ممنون میشم.

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. برای تبدیل عدد اس پی تی به سرعت موج برشی صدها رابطه و فرمول وجود دارد. باید این فرمول ها را تک تک محاسبه کرد و بعد میانگیری کرد. حالا میانگین های به دست آمده برای هر عمق را مجددا باهم میانگین گیری کرد. این کار آنقدر وقت گیر و طولانی است که امروزه توسط نرم افزار تعیین تیپ خاک انجام می شود.

  50. سازه آزما
    سازه آزما گفته:

    با سلام
    با ازمایش spt از نوع دستی چطوری می توان تنش مجاز خاک و مدول بستر خاک را تعیین کرد ؟ ایا فرمول یا رابطه ای وجود داره ؟؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. به طور مستقیم که نمیشه. اما روابط تقریبی زیادی در این زمینه وجود داره. مثلا شما میتونید پارامترهای مقاومت برشی را از آزمایش اس پی تی بدست بیارید. بعدش از طریق رابطه هانسن یا ترزاقی، ظرفیت باربری را به دست بیارید. برای محاسبه مدول عکس العمل بستر خاک می توانید از روابط و فرمول های ارایه شده برای آزمایش بارگذاری صفحه استفاده کنید.

  51. علی
    علی گفته:

    با سلام ؛ نحوه اصلاح نتایج SPT در لایه سیلت اشباع چگونه هست؟ من در بعضی کتابها دیده بودم نتایج باید به ۰٫۶ الی ۰٫۷ برای تصحیح تاثیر فشار آب حفره ای تولید شده در نوک لوله ضرب شود. مرجع و استناد مطمئنی در این مورد هست؟ ممنون.

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. نتایج آزمایش SPT اصلاحات زیادی دارد، مثل تصحیح انرژی چکش، بررسی اثرات اصطکاک طناب و … . این اصلاحاتی که شما میفرمایید عمدتا در مباحث آکادمیک و تحقیقاتی مورد بررسی قرار می گیرد و در مسایل شهری جایگاهی ندارند. چون انجام آزمایش اس پی تی در پروژه های شهری، آنچنان دقیق نیست. دکتر مهدی خداپرست، در زمینه آزمایش اس پی تی، تحقیقات فراوانی انجام داده اند. می توانید مقالات ایشان را در این زمینه مطالعه کنید. کتاب “کاوشهای صحرایی در ژئوتکنیک” نوشته دکتر علی قنبری نیز در این زمینه می تواند شما را کمک کند.

  52. الهه
    الهه گفته:

    سلام
    ممنون بابت توضیحات خوبتون
    سوالم در رابطه با آزمایش CPT است
    اینحالتی که من متوجه شدم از این آزمایش میتونیم زاویه اصطکاک خاک رو در اعماق مختلف تعیین کنیم، برای تعیین چسبندگی خاک چه پیشنهادی دارید؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص آزمایشی که نام بردید، می تونید مقاله مربوط با آزمایش CPT رو مطالعه کنید.

  53. محمد
    محمد گفته:

    سلام وقت بخیر.سایت بسیار عالی هستش.واقعا نیازش حس میشد.
    خب جواب سوالی ک پرسیدید چی میشد (با توجه به نتایجی که توی فیلم مشاهده کردید،میتونید تیپ خاک رو حدس بزنید؟)
    و لطفا روشش رو بگید.الان روش ماشینیه خط اول ۲۲ ضربه خط دوم ۳۰ ضربه خط سوم ۴۲ ضربه.خط اول رو بخاطر هوازدگی در نظر نمیگیریم.خط دوم و سوم رو جمع میکنی به عدد ۷۲ میرسیم.شما گفتید در آزمایش ماشینی عدد بالای ۵۰ تیپ یک یا دو میشه و زیر ۵۰ سه یا چهار.با این اوصاف الان خاکش تیپ یک یا دو میشه؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. با توجه به بالا بودن مجموع عدد اس پی تی از عدد ۵۰، خاک منطقه از نوع دو می باشد. برای تشخیص نوع خاک می توانید مقاله نحوه تشخیص تیپ خاک را مطالعه بفرمایید.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. مرجع صحبت های بالا استاندارد ASTM و تجربیات شخصی خودمون هست.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      مرجع کدوم بخش رو میخواهید؟ دقیقتر بگید تا خدمتتون عرض کنم.

  54. امین
    امین گفته:

    با سلام.
    برای تعیین تیپ خاک، آیا باید میانگین عدد spt به دست آمده برای لایه های مختلف درن ظر گرفته بشه؟
    با تشکر

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. بله میانگین گیری لازم است. اما نه آن میانگین گیری ساده که دردوران مدرسه انجام میدادیم. لازم است میانگین گیری وزنی انجام دهید. در واقع عمق لایه ای که در آن آزمایش SPT انجام شده را نیز در نظر بگیرید.

  55. امین
    امین گفته:

    سلام.
    با توجه به این ازمایش spt در عمق های مختلف انجام میشه؛ چه عددی باید مبنای تعیین تراکم خاک و در نتیجه تعیین تیپ خاک قرار گیرد؟ ایا باید میانگین لایه های مختلف را مبنا قرار دهیم؟
    سپاس

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. این فرمول رو من ندیدم تا به حال. شایدم نحوه نوشتن فرمول جوریه که برام ناآشناس. لطفا بگید مرجع اش کجاست تا بیشتر راهنماییتون کنم/

  56. علیرضا
    علیرضا گفته:

    با عرض سلام و خسته نباشید خدمت شما دو سوال در رابطه با آزمایش spt داشتم
    اول اینکه چرا هرچقدر پایین میرویم تعداد ضربات باید افزایش پیدا کند ؟
    و پرسش بعدی این است که چرا در محاسبات ۱۵ سانت اول را دخیل نمی کنیم ؟

    پاسخ
  57. alireza
    alireza گفته:

    با عرض سلام و خسته نباشید دو تا سوال از آزمایش spt داشتم
    اول اینکه چرا هرچقدر پایین تر میرویم تعداد ضربات بیشتر می شود ؟
    و پرسش دوم بنده هم این مورد است که چرا ۱۵ سانت اول را در محاسبات دخیل نمی کنیم ؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. پاسخ سوالات شما به این ترتیب است.
      جواب سوال اول: همیشه اینطور نیست. گاهی هر چه پایین تر می رویم اعداد اس پی تی بیشتر می شود و گاهی هم کمتر می شود. کلا شرایط خاک قابل پیش بینی کردن به صورت دقیق نیست.
      جواب سوال دوم: به دلیل هوازده بودن و دست خوردگی لایه خاک سطحی، ۱۵ سانتی متر اول از آزمایش اس پی تی در محاسبات لحاظ نمی گردد.

  58. شفیعیون
    شفیعیون گفته:

    سلام خسته نباشید
    امکانش هست منابع این فرمولهایی که گذاشتید در قسمت کاربرد عدد SPT را جزئیات بیشتری درباره اش بدهید. من برای رفرنس دهی نیاز دارم. مچکر

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. دقیقا بفرمایید کدوم فرمول مد نظرتونه تا بهتون بگم مرجعش کدوم کتاب یا مقاله اس.

  59. نجفی
    نجفی گفته:

    با سلام
    آیا عدد N در آزمایش spt در عمق های مختلف یکسان است . منظورم اینه که در آزمایش از روی سطح خاک تا چه عمقی میشه عدد spt رو گزارش کرد.

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. عدد اس پی تی در عمق های مختلف یکسان نیست و معمولا متفاوت است. شما می توانید آزمایش SPT رو در هر عمقی که دلتون میخواد انجام بدید. مطابق قوانین سازمان نظام مهندسی توی استان تهران، در حفاری های دستی، لازمه هر دو متر یکبار آزمایش اس پی تی انجام بشه و در حفاری های ماشینی این مقدار، هر سه متر یکبار هستش.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      خواهش میکنم. انجام وظیفه کردیم. بازم سوالی داشتید بپرسید.

  60. وحید
    وحید گفته:

    سلام یه سوال: اگه spt دستی(آلمانی) در خاک نفوذ نکنه تا چند ضربه باید ادامه داد تعداد ضربات را؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. جواب سوال شما را به دو طریق میدهیم:
      جواب کوتاه : ۱۶۰ 🙂
      جواب بلند: آزمایش اس پی تی دستی در واقع یکی از مشتقات آزمایش SPT استاندارد است که به صورت ماشینی انجام می شود. در آزمایش استاندارد هرگاه عدد اس پی تی به عدد ۵۰ رسید، آزمایش قطع می شود و دیگر ضربات را ادامه نمی دهیم. ضرایب تبدیل SPT ماشینی به اس پی تی آلمانی عدد ۳٫۲ می باشد. یعنی اگر عدد اس پی تی در آزمایش دستی برابر ۶۴ شد، به این معناست که اگر در همان خاک آزمایش اس پی تی ماشینی انجام میدادیم، Nspt برابر عدد ۲۰ می شد. حال برابر تبدیل حد نهایی عدد اس پی تی ماشینی به دستی هم از همین ضریب تبدیل استفاده می کنیم. یعنی عدد ۵۰ که حد نهایی Nspt در آزمایش ماشینی بود را ضربدر ۳٫۲ می کنیم تا عدد ۱۶۰ به دست آید. بنابراین اگر در خاکی ۱۶۰ ضربه زدیم و چکش SPT آلمانی در خاک نفوذ نکرد، آزمایش را متوقف می کنیم.

  61. حمید
    حمید گفته:

    با تشکر از شما. استاندارد توصیه ای برای جنس طناب دارد؟ اینکه بعضا به جای سیم بکسل از طناب پنبه ای به منظور خنثی سازی حالت ارتجاعی طناب استفاده می کنند، توجیه علمی دارد؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      حقیقت اینه که به طور کلی آزمایش اس پی تی یک آزمایش نسبتا تقریبیه. برخی محققین بیش از ۱۵ دلیل آوردن که نتایج آزمایش SPT دارای خطا هست. یکی از این عوامل ایجاد خطا همین اصطکاک بین قرقره و طنابه. نمیشه واسه تمام عوامل ایجاد خطا یه ضریب اصلاح ارایه کرد. چون استفاده از فرمول رو سخت میکنه. باید حواسمون باشه که فرمول و کاربرد اس پی تی رو باید اونقدر ساده کنیم که یه مهندس عمران ساده هم بتونه ازش استفاده کنه. واسه همین توی اکثر مراجع علمی، فقط روی سه تا از این عوامل ایجاد خطا بحث مفصل شده و واسش ضریب اصلاح معرفی کردن. و تقریبا حرف زیادی راجع به استاندارد طناب و جنس مناسب اون و یا حتی ضریب اصلاح برای جنس های مختلف طناب نشده. سه عامل مهم ایجاد خطا در آزمایش SPT که از بقیه مهم ترند این سه مورد هستند:
      ۱- ضریب اصلاح قطر گمانه یا Cb
      ۲- ضریب اصلاح نمونه گیر یا Cs
      ۳- ضریب اصلاح طول میله یا Cr

  62. حمید
    حمید گفته:

    با سلام. آیا جنس طناب متصل به چکش SPT در انرژی وارده و تعداد ضربات آن تاثیر دارد؟ استاندارد توصیه ای برای جنس طناب دارد؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. بله تاثیر داره. طبیعیه اگر جنس طناب جوری باشه که اصطکاک زیادی با قرقره ایجاد کنه، بخشی از انرژی چکش هدر میره. اما اگر جنس طناب جوری باشه که اصطکاک کمی ایجاد بشه میشه اثرات طناب رو صرف نظر کرد.
      به طور کلی اگر هدفتون از انجام آزمایش SPT کارهای تحقیقاتی و علمی هست، حتما باید اثرات طناب رو با یک ضریب اصلاح در نظر بگیرید. اما اگر برای پروژه های شهری و عادی میخوایید تست اس پی تی بزنید، به نظر من آنچنان تاثیر زیادی نداره و میتونید ازش صرف نظر کنید.

  63. حمید
    حمید گفته:

    با سلام. در مرحله اول آزمایش SPT اگر تعداد ضربات لازم برای نفوذ ۱۵cm اول بیشتر از ۵۰ ضربه باشد، آزمایش refusal می شود. آیا عدد ۶۷ ضربه که بعضی از همکاران بجای ۵۰ ضربه برای آزمایش Cone-Spt لحاظ می کنند، صحیح است؟ اگر بله، مطابق چه استانداردی می باشد؟
    با تشکر

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. در آزمایش SPT استاندارد که به صورت ماشینی انجام می شود، عددی بالاتر از عدد ۵۰ نداریم. چرا که اگر حین آزمایش، با ۵۰ ضربه فاصله ۱۵ سانتی متری نفوذ نکرد، آزمایش تمام شده است. اما منظور از عدد اس پی تی که به اختصار با Nspt نمایش داده می شود، مجموع عدد دوم و سوم است. مثلا اگر عدد نفوذ خط اول ۱۵، عدد نفوذ خط دوم ۳۱ و عدد نفوذ خط سوم ۴۶ باشد، Nspt در این آزمایش ۷۷ است. دقت کنید که در این مثالی که زدم، هیچ یک از اعداد اس پی تی بیش از ۵۰ نبود. اما Nspt یا عدد اس پی تی برابر ۷۷ شد.

    • حمید
      حمید گفته:

      در سئوال اینجانب، منظور از عدد ۶۷، عدد SPT نیست، حداکثر تعداد ضربات لازم برای ۱۵cm نفوذ cone-spt در خاک می باشد.
      سئوال را به نحو دیگر بیان می کنم. آیا قطع کردن یا خاتمه آزمایش Spt یا Cone-spt با تعداد ضربات چکش ۵۰ عدد به ازای نفوذ ۱۵cm می باشد. یا متفاوت است؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. اگر در مرحله اول، دوم و یا حتی سوم، پنجاه ضربه زدیم ولی مقدار نفوذ ما کمتر از ۱۵ سانتی متر شد، آزمایش اس پی تی متوقف می شود. مثلا اگر پنجاه ضربه زدیم و چکش اس پی تی هفت سانتی متر در خاک نفوذ کرد، دیگر آزمایش را برای نفوذ خط دوم یا سوم ادامه نمی دهیم. در این شرایط آزمایش را متوقف کرده و عدد اس پی تی را ۵۰/۷cm گزارش میکنیم.

    • جواد
      جواد گفته:

      سلام وقتتون بخیر
      برای spt هایی که به ۵۰ ضربه میرسند و به صورت ۵۰/۷cm (برای مثال) گزارش میشوند به چه صورت تبدیل به N60 میشوند؟
      برای مثال N در ازمایشی در عمق ۱۲ متر ۷۹ ضربه ثبت شده و در عمق ۲۰ متری ۵۰/۳cm ثبت شده. بفرمایید N60 در این دو عمق به چه صورت باید گزارش شود؟
      آیا تعداد ضرباتی که در یک مرحله بالای ۵۰ میشود در عمق ۴ متر و ۳۰ متر به یکصورت مقایسه خواهد شد؟و فرقی بین این دو نیست؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. برای محاسبه مقدار N60 لازم است این ضرایب را به ما بگویید تا بتوانیم آنرا محاسبه کنیم:
      ۱- ضریب بازدهی چکش یا Em
      ۲- ضریب اصلاح قطر گمانه یا Cb
      ۳- ضریب اصلاح نمونه گیر یا Cs
      ۴- ضریب اصلاح طول میله یا Cr

  64. جواد فتحی
    جواد فتحی گفته:

    سلام خسته نباشید ممنون میشم به سوال بنده جواب بدهید .
    در آزمایش spt ارتباط ماشینی و دستی و همچنین مطلب در مورد سیستم مونیتورینگ در زمان انجام تست .

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. ما همیشه هر سوالی را در اسرع وقت و کامل پاسخ میدیم. من جمله شمارو خوندم اما اصلا سوالی نپرسیدید که جواب بدهم. علامت سوال در جمله شما نیست که من توجه بشم منظورتون چیه. در مورد ارتباط اس پی تی دستی و ماشینی و سیستم مونیتورینگ چه سوالی دارید؟
      سوال خودتون رو به طور واضح بپرسید من یا سایر کارشناسا جواب شمارو خواهیم داد.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. تفاوت های زیادی بین آزمایش SPT دستی و ماشینی وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
      ۱- خط های فاصله ای موجود روی چکش ای پی تی ماشینی سه خط با فاصله ۱۵ سانتی متر است. در صورتی که در چکش دستی، این فواصل ۱۰ سانتی متر است.
      ۲- ابعاد چکش دستی کوچکتر از چکش اس پی تی ماشینی است.
      ۳- معیار تعیین تیپ خاک و توقف آزمایش در چکش ماشینی، عدد ۵۰ است. در صورتی که این عدد در آزمایش دستی ۱۶۰ می باشد.
      ۴- چکش دستی قابل حمل بوده و انعطاف پذیری بیشتری دارد. ازین دستگاه می توان در داخل چاه دستی هم استفاده کرد. در صورتی که از اس پی تی ماشینی به دلیل سختی در حمل و نقل، نمی توان در هر شرایطی استفاده کرد.
      *** دقت بفرمایید که ضریب تبدیل عدد اس پی تی دستی به ماشینی ۳٫۲ هست. مثلا اگر در آزمایش SPT دستی عدد به دست آمده ۹۶ شد، عدد اس پی تی در آزمایش ماشینی برابر ۳۰ می باشد.

    • جواد فتحی
      جواد فتحی گفته:

      خیلی خیلی ممنون که جواب بنده دادید.
      میشه محبت کنید کمکم کنید که من از کجا میتوانم اطلاعات زیادی در مورد آزمایش اس پی تی به صورت ماشینی پیدا کنم ؟ هر چه میگردم متاسفانه نمیتوانم پیدا کنم .

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      خواهش میکنم. هر سوالی داشته باشید پاسخ میدیم.
      در جواب به سوالتون عرض کنم، مطالبی که ما در این سایت راجع به آزمایش SPT نوشتیم، کامل هست و سعی کردیم هیچ مطلبی از قلم نیفتد. اضافه بر اینها در هیچ سایت ایرانی پیدا نخواهید کرد. باز اگر اطلاعات اضافه تری خواستین باید به استانداد ASTM مراجعه کنید و استاندارد انجام آزمایش را بخوانید. متن آن به زبان انگلیسی است. ضمنا یادآوری کنم که دانلود این استانداردها رایگان نیست و باید هزینه اش را به دلار به آن سایت پرداخت کنید.

  65. الهام
    الهام گفته:

    سلام ممنون
    یک سوال ،تو تمریناتمون بودعدد SPT رس سفت و ماسه با تراکم نسبی متوسط، تقریبا چقدر است؟
    محاسبه ای لازمه یا از جدول مینویسیم؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. جواب سوالتون در متن بالا هستش دیگه. بخش کاربردهای آزمایش SPT رو نگاه کنید. اولین کاربردش تخمین تراکم نسبی خاک هست. تو اون قسمت دوتا جدول قرار دادیم. یکیش برای خاک ریزدانه، یکیش هم برای خاک درشت دانه. حالا با توجه به اینکه خاکتون چجور تراکمی داره میتونید عدد SPT اون رو تخمین بزنید. مثلا خاک رس با تراکم نسبی متوسط، عدد اس پی تی بین ۵ تا ۹ داره. برای تشخیص اینکه خاک ریزدانه هست یا درشت دانه اینجا را کلیک کنید.

    • دانیال
      دانیال گفته:

      با سلام و خدا قوت،ممنونم از سایت بسیار مفیدتون.
      من به کمکتون نیاز دارم و امیدوارم کمکم کنید،من چند روز دیگه کنکور کارشناسی ارشد دارم و برای گرایش ژئوتکنیک میخوام آزمون بدم و یکی از سوالات که هر سال میاد اینه که آزمایش plt و spt و cpt و pmt و vptو dmt در چه خاک هایی استفاده میشوند و چه نتایجی ازشون به دست میاد
      میشه زحمت بکشید و کمکم کنید؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. واستون آرزوی موفقیت میکنم. امیدوارم کنکور خوبی در پیش داشته باشین.
      خدمت شما عرض کنم که دنیای دانشگاه با دنیای بازار کار فرق داره. اجازه بدید راجع به همین سوالی که پرسیدید مثال بزنم. توی دانشگاه و توی درس و کتابامون به ما یاد دادن که آزمایش SPT مخصوص خاک های درشت دانه است. در صورتی که در دنیای واقعی این آزمایش در خاک های رسی هم انجام میشه. سوالاتی که در کنکور برای شما می آید بر اساس کتب و مراجع ژئوتکنیکی است و اصلا اهمیتی به دنیای واقعی نمی دهد. پس اگر من پاسخی به این سوال شما بدهم ممکن است باعث گمراه شدن شما بشه. برای یافتن پاسخ سوالتون بهتره به پاسخ کنکورهای سالهای گذشته مراجعه کنید. انتشارات زیادی در این زمینه فعال هستند. من خودم برای کنکور ارشد و کنکور دکترا از کتاب های انتشارات سری عمران استفاده می کردم.

    • دانیال
      دانیال گفته:

      خیلی ممنونم بابت پاسخ خوب شما،من خودمم از سری عمران استفاده میکنم،خیلی ممنونم

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      بسیار خوب. براتون آرزوی موفقیت دارم. امیدوارم نتیجه کنکور همونی باشه که شما دلتون میخواد.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      آزمایش های غیرتخریبی آزمایش هایی هستند که پس از انجام آنها، تغییرات زیادی در ساختار خاک به وجود نیامده و خاک دست خورده نشود. مکانیزم کلی این تست ها اینگونه است که امواجی داخل زمین ارسال می کنند و از بازخورد این امواج، نوع خاک و شرایط کلی آنرا تشخیص می دهند. نمونه ای از این آزمایش های غیرتخریبی، آزمایش دانهول است.

    • نبی اله
      نبی اله گفته:

      با سلام و سپاس از ارائه مطالب.
      آیا روش حفاری( بسته به نوع خاک) بر نتایج SPT اثر دارد؟ به عنوان مثال، ممکنه روش حفاری دورانی در یک خاک؛ درشت دانه یا ریزدانه و اشباع، نتایج متفاوتی با روش Wash boring بدهد؟
      تشکر

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. خیر تاثیری ندارد. در هیچ مقاله علمی راجع به تاثیر نوع حفاری بر عدد اس پی تی صحبتی نشده است. همچین دقت بفرمایید که عدد SPT مجموع عدد خط دوم و سوم است. عدد اول را نادیده میگیرند تا عواملی که موجب دست خوردگی سطحی خاک می شود حذف شود. نوع حفاری هم موجب دست خوردگی گوناگون روی خاک می شود. مثلا حفاری ضربه ای دستخوردگی بیشتری نسبت به حفاری واشبورینگ ایجاد می کند. اما دامنه این تاثیرات بیشتر از ۱۵ سانتی متر نیست. (خط اول spt). لذا می توان نتیجه گرفت که عدد SPT تابعی از نوع حفاری نیست.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      آزمایش اس پی تی در داخل خاک سوراخی به ضخامت پنج سانت و ارتفاع چهل و پنج سانتی متر ایجاد میکند. لذا بخشی از خاک را تخریب می نماید. اما اثرات تخریبی آن، به قدری زیاد نیست که ساختار خاک به طور کلی ویران شود. فقط خاک در محدوده چند سانتی متری محل آزمایش دست خورده می شود.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. ممنونم ازتون. شما هم خسته نباشید. اعداد اس پی تی نشانگر میزان تراکم خاک است و ارتباط مستقیمی به انواع مختلف خاک ها ندارد. هر چه تراکم لایه های خاک بیشتر باشد اعداد SPT بیشتر است. چه بسا عدد SPT در خاک رس بیش از شن باشد و یا برعکس. ضمنا هیچوقت نمی توان گفت عدد SPT در ماسه فلان عدد می شود و یا در خاک شنی فلان عدد می شود. لازم است در هر خاکی که مد نظرمان است جداگانه آزمایش انجام دهیم و مقادیر را ثبت کنیم.

    • دانیال
      دانیال گفته:

      خیلی ممنون
      خب مثلا در ماسه که تراکم کم است عدد spt باید کم شود آن عدد چند است؟
      عدد spt یک عدد را به ما میدهد؟

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      در متن بالا جدول اعداد اس پی تی مربوط به درصد تراکم ای مختلف آورده شده است. اولین جدول متن (مربوط به بخش تخمین درصد تراکم نسبی). آن را مطالعه فرمایید. به عنوان مثال خاکی که خیلی متراکم باشد عدد اس پی تی آن بین ۴۰ تا ۴۹ می شود. اما خاکی که بسیار سست باشد عدد SPT آن بین ۵ تا ۹ تخمین زده می شود.

  66. سجاد
    سجاد گفته:

    سلام وقت بخیر . چرا هر چه قطر گمانه بزرگتر باشد ضریب اصلاح خاک یا cb خاک بزرگتر میشود ؟

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. این سوال را قبلا یکی از دوستان پرسیده اند. در چند کامنت بالاتر به طور مفصل به آن پاسخ داده ایم. کامنت های قبلی را بررسی کنید، جواب خود را خواهید یافت. اگر با خواندن پاسخ آن کامنت باز سوالی داشتید بپرسید تا بیشتر شرح دهیم.

    • مهیا
      مهیا گفته:

      سلام توی بدست آوردن عدد Nspt و فرمول یک N موجوده که ما دو ععد آخر نفوذ رو جمع میکنیم مینویسیم اگر به جای یکی از اعداد آخر نوشته باشند لایه نفوذناپذیر باید اون عدد رو چند فرض کنیم؟

  67. الماسی کیا
    الماسی کیا گفته:

    با سلام. یک رابطه ای برای تعیین تراکم نسبی از طریق spt وجود دارد بدین صورت DR= C1+C2log(N30) . با عرض پوزش شما از این رابطه خبر دارید و میخاستم ببینم ضرایب c1 , c2 به چه صورت بدست می آیند. با تشکر

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام، روابط مشتق شده از آزمایش اس پی تی برای محاسبه تراکم یا سایر پارامترهای خاک بی نهایت زیاد هستند. طبیعتا امکان اینکه با تمام آنها آشنایی داشته باشم نیست. این فرمولی هم که گفتید تا به حال ندیده ام. کجا آنرا دیده اید؟ مراجع آن چه مقاله ای است؟ ضمنا رابطه بین تراکم نسبی و عدد نفوذ استاندارد معمولا به صورت جداولی نمایش داده می شود، می توانید این جداول را در متن همین نوشتار ملاحظه فرمایید.

    • الماسی کیا
      الماسی کیا گفته:

      واقعیت در گزارش های زمین شناسی مهندسی سازمان زمین شناسی دیدم. اگر ممکنه ی فرمولی ک با استفاده از ان بتوان براحتی تراکم نسبی خاک رو بدست اورد معرفی کنید، spt ما هم از نوع دستی المانی هست. تشکر

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      در بخش اول از کاربردهای آزمایش اس پی تی، روش به دست آوردن تراکم نسبی خاک با استفاده از عدد اس پی تی بیان شده است. سه مقاله هم معرفی شده که می توانید با کلیک بر روی آن، مقاله اول را دانلود کنید و از رابطه هایی که درون آن نوشته شده، تراکم نسبی را محاسبه کنید.

  68. مهرابی
    مهرابی گفته:

    و چرا در آزمایش SPT، با افزایش قطر گمانه ضریب اصلاح قطر یک ضریب افزاینده است؟
    سپاسگزارم

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      آزمایش SPT در حالت استاندارد بر روی گمانه هایی با قطر ۲٫۵ تا ۴ اینچ پیشنهاد شده است. اما محققین مختلفی مثل (Lake,1974) و (Sanglerat and Sanglerat, 1982) مشاهده کردند که هرچند تاثیر قطر گمانه در خاک های چسبنده قابل صرف نظر کردن است، در خاک های ماسه ای، با افزایش قطر گمانه مقدار N کاهش پیدا می کند. علت این کاهش، کم شدن خاک اطراف چکش اس پی تی و در نتیجه کاهش تنش همه جانبه و همچنین کاهش اصطکاک خاک با چکش است. هر چند اسکمپتون در مقاله خود می نویسد برای دانستن علت کاهش عدد SPT نیاز به تحقیق بیشتر است. برای دریافت اطلاعات تکمیلی می توانید مقاله (Skempton 1986) را مطالعه فرمایید.

    • محمد امین مشایخی
      محمد امین مشایخی گفته:

      تو فهرست بها راه و باند برای عدد spt بالای ۱۰۰ اضافه بهایی در نظر گرفته شده است
      چطور عدد بالای ۱۰۰ ممکنه وقتی با تکرار بیش از ۵۰ ضربه ازمایش متوقف میشه
      ممنون میشم کسی اطلاعاتی داره در اختیارم بزاره

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      فهرست بها راه و باند مربوط به گرایش راهسازی است. ما ژئوتکنیکی ها هیچوقت آن فهرست بها را نخوانده ایم و طبیعتا از مفاد آن بیخبریم. بهتر است این سوال خود را از مهندسین راهسازی بپرسید.

  69. مهرابی
    مهرابی گفته:

    با سلام
    چرا در آزمایش SPT با کاهش طول میله، ضریب اصلاح طول میله یک ضریب کاهنده است؟
    با سپاس

    پاسخ
    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. آزمایش SPT استاندارد برای طول میله های ده متر به بالا پیشنهاد شده است. اما اگر طول میله کمتر از ده متر باشد لازم است از ضرایب کاهشی استفاده نماییم. علت آن اثرات انشار امواج در داخل میله کوتاه است. اشمرتمن و پالاسیوس دو تن از محققینی بودند که بر روی اثرات طول میله بر آزمایش اس پی تی تحقیق کردند. آنها به این نتیجه رسیدند که با افزایش طول میله اثرات امواج داخل میله افزایش می یابد و با رسیدن به طول حدود ده متر به مقدار ثابتی می رسد. آنها همچنین اعلام کردند که وزن میله و سختی میله تاثیر زیادی بر نتایچ آزمایش SPT ندارد.

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      سلام. چشم. در بخش انتهایی متن بالا توضیحاتی راجع به آزمایش اس پی تی دستی داده ایم. باز اگر ابهامی در ذهنتان وجود دارد، بپرسید که پیرامون همون موضوع، توضیح بیشتری ارائه کنیم.

    • هادی
      هادی گفته:

      سلام لطفا مشخصات ابعادی و وزنی دستگاه دستی ( دیتیل دستگاه )رو شرح دهید چون طاهرا ساخت ان به راحتی امکان پدیر است و جهت کمک به مهندس ناطر سازه مفید خواهد بود

    • کارشناس آزمایشگاه خاک
      کارشناس آزمایشگاه خاک گفته:

      در گمانه هاي دستي معمولا آزمايش SPT استفاده از چکش آلماني سبك صورت مي پذيرد. در اين آزمايش، تعداد ضربات حاصل از سقوط وزنه اي ۱۰ كيلوگرمي از ارتفاع ۵۰ سانتي متري كه باعث نفوذ ميله اي به طول ۳۰ ، به قطر نوك ۶٫۳۵ و قطر ميله ۲٫۲ سانتي متر مي گردد ثبت می گرد. نتایج آزمایش اس پی تی دستی، با ضریب ۳٫۲ به نتایج آزمایش ماشینی تبدیل می شوند.

    • ادمین
      ادمین گفته:

      بستگی به نوع چکش شما دارد، اگر آزمایش SPT ماشینی باشد، عدد بالای پنجاه نشانده آبرفت محکم و متراکم است. اگر آزمایش به صورت دستی صورت میگیرد، عدد اس پی تی بیش از ۱۶۰ نشانگر خاک محکم است.

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *